ایدز در کودکان

HIV چیست؟

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) باعث ایجاد سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) می شود. این ویروس می تواند در طول رابطه جنسی، بارداری ( از مادر به جنین)، زایمان، شیردهی و سایر اشکال قرار گرفتن در معرض مایعات و ترشحات بدن حاوی ویروس منتقل شود. هنگامی که اچ آی وی وارد بدن می شود، به نوع خاصی از گلبولهای سفید به نام سلول های CD4 میچسبد و سپس وارد آنها می شود. درصورت عدم درمان، HIV به تکثیر خود در بدن ادامه می دهد و در نهایت منجر به نقص ایمنی شدید، انواع بیماریهای مزمن (ایدز) و مرگ می شود. در ادامه این مطلب به ایدز در کودکان ، علائم، تشخیص و… میپردازیم:

ایدز چیست؟

ایدز نشان دهنده مرحله پیشرفته عفونت HIV است. درصورت عدم درمان، فردی که مبتلا به HIV است در نهایت به ایدز مبتلا می شود. بیماری ایدز با کاهش شدید عملکرد سیستم ایمنی شناخته می شود. در این وضعیت، بدن به شدت در برابر عفونت ها و سرطان هایی آسیب پذیر است که معمولاً توسط یک سیستم ایمنی سالم براحتی قابل از بین بردن است.

طبق نظر CDC ( مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های عفونی آمریکا ) زمانی که اچ آی وی تعداد گلبول های سفید، CD4 مثبت  را به شدت کاهش داده باشد، یا زمانی که فرد مبتلا دچار حداقل یک عفونت فرصت طلب شود، به ایدز مبتلا می شود.

مقاله مرتبط : سیر تا پیاز ایدز و HIV ( چیستی؟، انتقال، مراحل، علائم، آزمایش، عکس، دارو‌ها و… )

دوره کمون ایدز در کودکان

دوره کمون، دوره ای از بیماری است که در آن بازه زمانی، فرد به عامل بیماری مبتلا شده است با این حال هنوز علائمی در فرد ایجاد نشده است. زمان شروع علائم بالینی HIV در کودکان بسیار متغیر است. بسیاری از کودکان آلوده به HIV در سال اول زندگی علائم و نشانه های شدید مرتبط با ایدز را بروز می دهند. سایر کودکان مبتلا نیز معمولا بیش از یک سال بدون علامت یا با علائم خفیف باقی می مانند و ممکن است چندین سال زنده بمانند.(4)

عمر کودکان ایدزی

درصورت تشخیص بموقع و درمان می توانند مانند سایرین عمری سالم و طبیعی داشته باشند.

ایدز در کودکان

چه تعداد کودک در دنیا به ایدز مبتلا هستند ؟

طبق آمار یونیسف از 1.54 میلیون (بین 1.20 میلیون تا 2.11 میلیون نفر ) کودک 0-14 ساله مبتلا به HIV در سراسر جهان، تنها 57 (بین 44-78 ) درصد در سال 2022 داروهای ضد رتروویروسی (ART) برای درمان ایدز را دریافت کردند.

در سطح جهانی، کودکان زیر 15 سال حدود 4 درصد از کل افراد مبتلا به HIV، را تشکیل می دهند با این حال 10 درصد از عفونت های جدید HIV و 13 درصد از کل مرگ و میرهای مرتبط با ایدز را این کودکان تشکیل می دهند. کودکان زیر یک سال از آسیب پذیرترین افراد در برابر HIV هستند. شواهد نشان می دهد که شروع زودهنگام داروهای ضد رتروویروسی در نوزادان مبتلا به HIV می تواند از مرگ آنها پیشگیری کند. با این حال، پوشش درمان دارویی در میان کودکان بسیار کم است. 50 درصد از کودکانی که با اچ آی وی متولد می شوند، قبل از تولد دو سالگی خود و بدون درمان می میرند.(2)

علائم ایدز در کودکان

در ادامه علائم رایج HIV در نوزادان و کودکان را توضیح میدهیم:

نوزادان کمتر از یک سال

در نوزادان کمتر از یک سال، تشخیص HIV توسط پزشکان نسبت به سایر سنین مشکل تر است. با این حال علائم ایدز در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تاخیر در رشد که با کاهش وزن و کاهش در رشد استخوان ها ظاهر می شود
• تورم غدد لنفاوی
• اسهال متناوب
• شکم متورم
• عفونت قارچی دهان و برفک دهانی
• ذات الریه و عفونت ریه

کودکان بزرگتر از 1 سال

علائم ایدز در کودکان در این سن به سه دسته تقسیم می شود.

 خفیف:

• تورم غدد لنفاوی
• غدد بزاقی متورم
• بثورات خارش دار پوستی
• عفونت مداوم و تکرار شونده گوش یا سینوس ها
• تورم شکم

متوسط :

• التهاب و تورم بافت ریه
• اسهال مداوم یا تکرار شونده
• برفک دهان که بیش از 2 ماه طول بکشد.
• التهاب کبد
• بیماری های کلیوی
• تبی که بیش از 1 ماه طول بکشد.
• آبله مرغان شدید

 شدید :

• دو عفونت باکتریایی جدی در عرض 1 سال
• التهاب مغز
• عفونت قارچی در ریه ها یا دستگاه گوارش
• پنومونی پنوموسیستیس جیروویسی که نوعی عفونت شایع مبتلایان به ایدز است.
• سرطان

علائم حتمی ایدز در کودکان

باید توجه کردن که داشتن یا نداشتن علائم فوق دلیلی بر ابتلا یا عدم ابتلای کودک به HIV و ایدز نیست.(3) علائم حتمی ایدز در کودکان که صد درصد بر مبنای آن بتوان ابتلای فرد را تشخیص داد وجود ندارد و یک یا چند علائم فوق که بیان شد ممکن است در کودکی ظاهر شود و در کودک مبتلا دیگری ظاهر نشود. تنها راه تشخیص ابتلا به HIV انجام آزمایش ایدز است.

آزمایش ایدز نوزادان

روش های مختلفی آزمایشگاهی برای تشخیص ایدز در کودکان و نوزادان وجود دارد. پزشکان، معمولا برای کودکان زیر 18 ماه از روش های تشخیصی متفاوتی نسبت به کودکانی با بیش از این سن استفاده می کنند.

نوزادان زیر 18 ماه

هنگامی که یک مادر مبتلا به HIV زایمان می کند، پزشکان معمولاً آزمایش ایدز را برای نوزاد وی در فواصل زمانی زیر درخواست می کنند:

• در عرض 2 روز از تولد
• بعد از 1 یا 2 ماه
• در 4 یا 6 ماهگی

هنگامی که آزمایش ایدز دو نمونه خون مختلف نوزاد، در زمان های مختلف برای این ویروس مثبت باشد، یعنی نوزاد به HIV مبتلا است. تکنیک آزمایش در این بازه سنی روش HIV PCR است.

کودکان بزرگتر از 18 ماه

هنگامی که جنین در رحم رشد می کند، درصورت ابتلای مادر آنتی بادی علیه ویروس اچ آی وی که در بدن مادر تولید شده است از طریق جفت وارد خون نوزاد می شود. به همین دلیل تمام نوزادانی که مادر مبتلا به ایدز دارند در زمان تولد، آزمایش های ایدزی که برمبنای آنتی بادی است، برای آنها مثبت میشود.

پس از تولد آنتی بادی ضد HIV بدن مادر تا 18 ماه در بدن نوزاد می ماند و بعد از 18 ماهگی دیگر آنتی بادی مادر در خون وی به صفر میرسد. از این زمان به بعد در صورت مبتلا شدن کودک به HIV  از مادر، بدن کودک خود شروع به تولید آنتی بادی می کند.

هنگامی که کودک به این سن رسید، پزشکان برای تشخیص ایدز می توانند از روشهایی که بر مبنای آنتی بادی هستند مانند کیت تشخیص سریع ایدز و یا الایزا استفاده کنند چون دیگر آنتی بادی ایدز موجود در خون درصورت وجود توسط خود بدن کودک تولید شده است.

آزمایش ایدز نوزادان را میتوان با همان نمونه خونی که برای بررسی زردی و انجام سایر آزمایشات گرفته می شود انجام داد. برای این منظور باید پزشک معالج درخواست انجام این آزمایش را به آزمایشگاه بدهد. اگر مادر هستید و نسبت به این موضوع نگرانی دارید میتوانید با استفاده از کیت خود ارزیابی ایدز (مانند بی بی چک است) از خودتان بصورت محرمانه این آزمایش را بگیرید.

منابع:

1. https://pedaids.org/about/about-pediatric-aids/
2. https://www.unicef.org/hiv
3. https://www.medicalnewstoday.com/articles/hiv-in-children
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK304129/