رپید تست (rapid
diagnostic test) چیست؟
وسایل تشخیصی سریع
و ساده برای انجام آزمایشات مختلف می‌باشند. رپید تست برای غربالگری اولیه و سریع و موارد اورژانسی پزشکی در کشورها و
مراکزی با منابع محدود (مالی، تجهیزاتی و زمانی ) مناسب می‌باشد. مواردی چون آنزیم
تروپونین قلبی، ایدز، مالاریا، هپاتیت‌ب ،
هپاتیت سی، سرطان مثانه، سرطان رکتوم و... که در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی
استفاده می‌شود.
رپید تست ایدز چیست؟
وسیله‌ی تشخیصی
سریع و ساده برای انجام آزمایش ایدز می‌باشد. رپید تست ایدز در برنامه‌های
غربالگری جوامع کشورهای مختلف ، آزمایشگاه‌هایی با تعداد کم نمونه و تجهیزات محدود
و هم چنین در کیت‌های خود ارزیابی ایدز استفاده می‌شود.
کیت آزمایش چیست؟
مجموعه ای از مواد و وسایل که
میتوان با استفاده از دستورالعمل آن یک آزمایش پزشکی را انجام داد.
کیت خانگی آزمایش ایدز ( کیت خودارزیابی ایدز ) چیست؟
همان کیت آزمایش معمولی است
که بگونه‌ای طراحی شده که همه افراد جامعه در هر شرایطی با هر رشته و سطح تحصیلات و
سن و سال بتوانند بسادگی آزمایش ایدز را انجام
دهند و به عنوان ساده ترین و سریعترین روش تشخیص ایدز می‌باشد و با استفاده از آن
میتوان آزمایش ایدز را در خانه براحتی و محرمانه انجام داد.
دقت‌این کیت‌ها چگونه‌است؟
این نوع کیت‌ها تایید وزارت
بهداشت و سازمان بهداشت جهانی می‌باشند و بصورت روتین در آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی
و مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری کشور استفاده می‌شود و سازمان بهداشت جهانی این نوع
آزمایشات را برای غربالگری جوامع توصیه می‌کند. حداقل دقت کیت رپید تست ایدز طبق
تحقیقات 97/5 درصد و حدکثر دقت آن 99/5 درصد می‌باشد.
اجزا و وسایل کیت خانگی آزمایش
ایدز ( کیت خودارزیابی ایدز )
1- کاست آزمایش ایدز
2- پدالکل (برای ضدعفونی سرانگشت )
3- لانست‌اتوماتیک (برای سوراخ کردن
نوک انگشت با حداقل درد )
4-لانست معمولی ( اضافه )
4- محلول آزمایش ( بافر آزمایش
برای تنظیم pH محیط واکنش و اتصال بهتر آنتی ژن و آنتی بادی )
5- قطره چکان (برای برداشتن محلول آزمایش)
6- چسب زخم
7-دستورالعمل کار با کیت (همراه با کد کیو آر فیلم آموزشی اختصاصی )
✔️ تفسیر تست ایدز ( تفسیر رپید تست ایدز )
تفسیر نتیجه تست ایدز ساده
می‌باشد. یک خط منفی و دو یا سه خط مثبت است.
تشکیل یک خط روی کاست کیت که روبروی حرف C (مخفف
کنترل ) قرار می‌گیرد به معنای منفی بودن تست و همچنین درست انجام شدن آزمایش ایدز
است .
تشکیل دو خط یا سه خط روی
کاست کیت که یک خط آن باید روبروی حرف C قرار گیرد و خط یا خطوط دیگر روبروی T1 و یا T2 می‌باشد. ( خط T1 برای
تشخیص HIV-1 و خط T2 برای تشخیص HIV-2 می‌باشد ) به
معنای مثبت شدن تست ایدز می‌باشد. هرچند دقت این کیت‌ها بالا می‌باشد با این حال
درصورت مثبت شدن باید مجدد تست تکرار شود و آزمایشات تکمیلی نیز انجام شود.
مزیت های استفاده از کیت ایدز
( کیت خودارزیابی
ایدز ) :
1- این کیت اجازه آزمایش محرمانه ایدز
و تشخیص ایدز در خانه را به افراد می‌دهد.
2- طبق تحقیقاتی در ایالات متحده،
31 درصد از افرادی که در آزمایشگاه ها آزمایش ایدز داده اند به دلایلی (ترس مثبت شدن،
دوری و فاصله، تغییر محل سکونت، دستکم گرفتن احتمال ابتلا به بیماری و ترس از افشای
اطلاعاتشان) برای گرفتن جواب خود مراجعه نکرده اند.! در حالی که با این کیت جواب فرد
بلافاصله آماده می‌شود و سریعترین راه تشخیص ایدز می‌باشد.
3- برای جواب، لزومی به مراجعه مجدد
به آزمایشگاه ندارد. و درگیری های کمتری برای انجام آزمایش ایدز دارید.
4- برای افرادی که از نمونه گیری خون
و سوزن می‌ترسند، و احتمال غش کردن آنها در طی نمونه گیری وریدی وجود دارد، مفید می‌باشد.
5- اگر افراد سریع متوجه آلودگی خود
به ویروس شوند، درمان دارویی را سریعا شروع می‌کنند. در دسترس‌تر قرار گرفتن تشخیص
ایدز با کیت ایدز و امکان انجام آزمایش ایدز در خانه باعث می‌شود افراد جامعه
سریعتر از ابتلای خود آگاهی یابند داروهای درمان خود را زودتر دریافت می‌کنند.
درمان فردی که در سال‌های ابتدایی ابتلا شروع شود نسبت به فردی که به مرحله ایدز
رسیده است بسیار راحتتر و کم هزینه تر است. برای افراد اچ آی وی مثبت داروهای
درمان ایدز در ایران رایگان است. کیت ایدز از راه های تشخیص
سریع ایدز می‌باشد.
6- این تست نیاز به تجهیزات
پیشرفته ای ندارد و امکان تشخیص ایدز در خانه و شرایط مختلف را به افراد جامعه می‌دهد.
7- دستورالعمل بسیار ساده ای دارد.
8- طبق تحقیقات دقت کیت‌های
رپیدتست ایدز 97/5 درصد و حدکثر دقت آن
99/5 درصد می‌باشدکه دقت بالایی است. در این رابطه باید توجه کرد که از نظر علمی
تمام تست‌های آزمایشگاهی ، دارای موارد مثبت کاذب و منفی کاذب می‌باشند و ذات هر آزمایشی
خطا دارد. این کیت ها نیز با توجه به ماهیت طراحی خود که برای غربالگری ایدز طراحی
شده اند دارای موارد منفی کاذب بسیار کمی می باشند با این حال برای موارد مثبت با
این کیت باید با تست های تاییدی چون HIV PCR و یا وسترن بلات تکرار شود و
نتایج تایید شود. ( این پرتوکل مربوط به همه دنیا است و محدود به ایران نیست).
9- درمقایسه با سایر روش‌های آزمایشگاهی
، آزمایش ایدز، ارزان تر است.
10- در هر زمان و هر موقعیتی که فرد
بخواهد می‌تواند تست ایدز خود را انجام دهد.
11- برای افرادی که وقت کمی دارند و
کارمند هستند و به هردلیل دوست ندارند به مرکز خاصی برای انجام آزمایش ایدز مراجعه
کننده مناسب می‌باشد. کیت ایدز بعنوان ساده ترین و سریعترین روش تشخیص ایدز برای
این افراد مفید می‌باشد.
12- برای مناطق
شهری و روستایی دور افتاده کشور که با کمبود امکانات و مراکز بهداشتی و نبود مراکز
مشاوره بیماریهای رفتاری مواجه هستند کیت ایدز می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. در دورترین
نقاط کشور با حداقل هزینه ممکن آزمایش ایدز در دسترس مردم خواهد بود.
13- بدلیل وزن و
حجم کم براحتی قابل حمل و استفاده در همه‌ی شرایط می‌باشد. افراد می‌توانند قبل از
رابطه جنسی در شرایطی مانند مسافرت و همه اوقات شبانه روز و ایام تعطیل آزمایش
ایدز خود را در منزل انجام دهند. این یعنی کاهش احتمال انتقال ایدز در یکی از
شرایطی که احتمال انتقال ویروس HIV بین افراد در ایران بالا می‌باشد. هرچند تاکید بر استفاده از
کاندوم باز هم وجود دارد.
14- مراکزی
مانند کلینیک های دندان پزشکی، مراکز کاشت مو، کاشت ناخن و زیبایی، کمپ های ترک
اعتیاد و ... نیز می‌توانند از این کیت برای اطمینان از وضعیت بیماران خود استفاده
کنند. همچنین درموارد نیدل استیک پرسنل بهداشت و درمان نیز استفاده از این کیت ایدز
بسیار پرکاربرد می‌باشد.
15- طبق برنامه سازمان ملل، ایران
تا سال 2020 باید 90 درصد از افرادی که به ویروس HIV مبتلا هستند را
تشخیص دهد و درمان90 درصد آنها را نیز آغاز کند. در حال حاضر ( اواسط 2019) ما تنها 30-40 درصد از مبتلایان را تشخیص داده
ایم و تنها را تشخیص 70-60 درصد باقی مانده ، حرکت و توجه خود مردم و خودمراقبتی و
خودارزیابی ایدز توسط خود افراد جامعه می باشد. وزارت بهداشت بدلیل طرح تحول نظام
سلامت و مسائل تحریم با کمبود های فراوانی مواجه است و حتی اگر بخواهد نمی‌تواند
خودش را به این برنامه برساند!
16- خودمراقبتی ایدز اصطلاحی است
که به آموزش ، فرهنگ سازی و افزایش اطلاعات مردم با استفاده از منابع معتبر علمی
جدید و همچنین انجام آزمایش تشخیص ایدز با
استفاده از کیت خانگی آزمایش ایدز ( کیت خودارزیابی ) تاکید دارد. هنگامی که تک تک
افراد جامعه یاد بگیرند که چگونه از خود در مقابل ایدز و ویروس آن حفاظت کنند
حرکتی عظیم در مقابل گسترش ایدز در جامعه ایجاد می‌شود و پس از چند سال می‌توانیم
بر گسترش این ویروس مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته غلبه کنیم. کیت خودارزیابی
ایدز ، بعنوان یک روش آزمایش تشخیص ایدز ، راهی برای در دسترس تر شدن آزمایش ایدز در سبک زندگی مردم ایران می‌باشد.
منابع:
1-
سازمان بهداشت جهانی ( WHO )
2-
مرکز کنترل و پیشگیری
بیماریهای آمریکا ( CDC )
3-
برنامه مشترک ملل متحد در زمینه
ایدز ( UNAIDS )
4-
https://www.hivst.org
5-
مقاله ” High
accuracy of home-based community rapid HIV testing in rural Malawi “ doi: 10.1097/QAI.0b013e3181f98628
6- ویکی‌پدیای انگلیسی
کلمات کلیدی: آزمایش تشخیص ایدز ، تست ایدز نی نی سایت ، ازمایش ایدز در بارداری نی نی سایت ، نرم افزار تشخیص ایدز ، راه های تشخیص ایدز
تاریخ انتشار : چهارم مرداد ۱۳۹۸