تاریخچه ایدز و HIV در ایران
در این مقاله تاریخچه ایدز و HIV در ایران را از سال 1363 تا سال 1396 بررسی میکنیم.
1363
در این سال خون های آلوده به ویروس HIV و هپاتیت سی بصورت آگانه و با اطلاع از آلودگی این فراورده‌ها، وارد ایران شدند. 976 نفر مبتلا به این ویروس شدند. بسیاری از محققین، ابتدای گسترش ایدز در ایران را از این تاریخ می‌دانند.
در این سال آقای لوران فابیوس نخست وزیر فرانسه بودند (اکنون: 77 سال، دارای سه پسر، عضو حزب سوسیالیست فرانسه، ثروت 7.9 میلیون دلار، یهودی اشکنازی با دین مسیحیت کاتولیک). بعدها در دادگاهی که برای رسیدگی به این پرونده در فرانسه برگزار شد، آقای فابیوس تبرئه شدند با این حال ایشان در سخنرانی خود گفت که همه وزیرانش باید مسولیت این اشتباه را بپذیرند.
1366
1366 اولین بیمار ایدز در ایران بصورت رسمی شناسایی شد. این بیمار در اردیبهشت 1366 فوت کردند. نام این بیمار کودکی 6 ساله و مبتلا به هموفیلی به نام مسعود نعیمی بود.
1367
* پایان جنگ ایران و عراق
* برگزاری اولین روز جهانی ایدز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار “ارتباطات”
* اکنون اغلب 976 نفر از هموطنانمان که خون دریافت کرده‌اند، در مرحله نهفته ( دوره کمون ) هستند و از ابتلای خود خبر ندارند.
* امسال 20 مورد از افراد مبتلا شناسایی شدند.
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال 136000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 1,340,000 نفر
1368
* در این سال 47 نفر دیگر مبتلا به HIV و ایدز شناسایی شده اند.
* در این سال اولین زن مبتلا شناسایی شد.
* اولين مورد انتقال اچ آی وی از راه مصرف تزريقی مواد در سال 1368 شناسايی شد.
* برگزاری دومین دوره روز جهانی ایدز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار ” جوانان ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال 188000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 1,628,800 نفر
1369
* مرگ اولین زن در اثر ابتلا به ایدز در ایران ثبت شد.
* 50 مورد جدید نیز از افراد مبتلا، در این سال شناسایی شد.
* در این سال برای اولین بار در آمریکا گزارش شد که بیماری در طی مراحل دندان‌پزشکی از دندان پزشک مبتلای خود به این ویروس مبتلا شده است.
* برگزاری سومین دوره روز جهانی ایدز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار ” زنان و ایدز ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال 310000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 2,000,000 نفر
1370
* 64 مورد جدید افراد مبتلا به اچ آی وی در این سال شناسایی شد.
* موج دوم همه گیری از اوایل این دهه و در میان معتادان تزریقی آغاز شد. بطوری که در دوره‌ای 80 درصد مبتلایان را این افراد تشکیل می‌داد.
* ربان قرمز نمادی از اچ آی وی و ایدز ابتدا در این سال در آمریکا و سپس سطح جهان شد.
* برگزاری چهارمین دوره روز جهانی ایدز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار ” به اشتراک گذاری چالش ( ایدز و اچ‌ای وی ) ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال 390000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 2,300,000 نفر
1371
* 51 مورد جدید افراد مبتلا در این سال شناسایی شد.
* اولین تست تشخیص سریع ایدز از FDA تاییدیه گرفت.
* برگزاری پنجمین دوره روز جهانی ایدز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار ” تعهد جامعه ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال 480000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 2,600,000 نفر
1372
* 59 مورد جدید افراد مبتلا در این سال شناسایی شد.
* در استان بوشهرنخستين مورد ايدز در سال 1372 شناسايي شد. ( مقاله: آمار جستجوی اینترنتی استان‌های مختلف ایران درباره‌ی ایدز )
* برگزاری ششمین دوره روز جهانی ایدز توسطسازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار ” زمان اقدام و عمل ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال590000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 2,800,000 نفر
1373
* 29 مورد جدید از افراد مبتلا به HIV در این سال شناسایی شد.
* اولین نفر مبتلا به اچ آی وی در کرمانشاه در این سال شناسایی شد.
* سال 1373 در حالیکه معاون بهداشتی وزارت بهداشت و درمان وآموزش پزشکی بیماران آلوده به ایدز را 5 هزارنفر تخمین زد. وزیر این وزارت خانه آقای دکتر مرندی در” سمینار ایدز در تهران ” که در 8 آذر 1373 برگزار شد تعداد ناقلین ویروس ایدز در ایران را 291 اعلام و تاکید کرد که :” ابعاد گسترش بیماری ایدز در ایران نگران کننده نیست”.
* برگزاری هفتمین دوره روز جهانی ایدز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل متحد با شعار ” ایدز و خانواده ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در این سال 710000 نفر و تعداد مبتلایان جدید به ویروس اچ آی وی 3,100,000 نفر
تاریخچه ایدز و HIV در ایران (2)
تاریخ ایدز ایران از سال 1374 تا 1384
1374
- اولین مصاحبه با یک بیمار مبتلا به ایدز توسط آقای کدخدازاده که اکنون (1398) خبرنگرا همشهری آنلاین هستند. در آن مصاحبه فرد مبتلا از حس ننگ و تبعیض در جامعه ناراحت هستند و می‌گویند نمی‌توانند به پزشک و دندانپزشک خود بگویند مبتلا هستند.
- 31 مورد جدید از افراد مبتلا در این سال شناسایی شد.
- شناسایی همه‌گیری hivدر زندانیان مصرف کننده مواد مخدر تزریقی و شروع فعالیت‌های پراکنده کنترل آن . همه گیری ا چ آ ی وی در زندا نهای کشور به دنبال مثبت شدن نتیجه آزمایش ا چ آ ی وی یك مددجو در اردوگاه آب حیات كهنوج در استان كرمان، در سال 1374 شناخته شد.
1375
- تعدادمبتلایان در ایران در این سال 262 نفر اعلام شده است
- از سال 1375 خون ها برای ابتلا به هپاتیت سی نیز غربالگری می‌شوند.
- در سال 1375 همه گیریHIV در یکی از زندانها مشاهده شد .
- موارد،انتقال از راه مصرف تزريقی مواد طی سال 1375 به ميزان 23 برابر نسبت به سال قبل از آن افزايش يافت.
1376
- شعاراین سال روز جهانی ایدز “ کودکانی که در جهانی با ایدز زندگی می کنند ”
- تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 76، 1,1000,000 نفر وتعداد مبتلایان جدید 3,300,000 نفر بود.
- 874مورد جدید افراد از مبتلا در این سال شناسایی شد.
- تا این سال روند شیوعHIV در زندانها رو به افزایش (4.5 درصد) بوده است.
- از اولین ورود آخوند‌های ایران به مبحث ایدز چاپ مقاله“ احکام فقهی ایدز ” در مجله تحقیقات اسلامی از آقای محمد امجد که ترجمه و تلخیصی بود از مجموعه مقالات همایش الفقه الاسلامی سال 1375 در ابوظبی
- بعد از سال 1376، دیگر موردی کهHIV با خون یا فراورده‌های خونی منتقل شده باشد، در ایران گزارش نشد.
1377
- شعاراین سال روز جهانی ایدز “ شدتی بیشتر برای تغییر: کمپین جهانی ایدز با جوانان ”
- تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 77، 1,200,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 3,400,000 نفر بود.
- اولین گایدلاین درمان با داروهای آنتی رتروویروس‌ها برایhiv/aids در آمریکا منتشر شد.
- 452 مورد جدید افراد از مبتلا در این سال در ایران شناسایی شد.
- طبق آمارهای اداره بهزیستی در سال 1377میانگین سن اعتیاد به زیر 18 سال تقلیل یافته و تعداد زنان معتاد 31 درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته است.
- نخستین مورد از ابتلای به ایدز در استان کهگیلویه و بویراحمد
- تاسیس انجمن احیا ارزش‌ها ( احیا ) توسط نیکوکار خسرو منصوریان و همسرشان با هدف کمک و حمایت از مادران و زنان مبتلا به ایدز . ایشان در سال 1380 به اتهام به خطر انداختن امنیت ملی و تشویش اذهان عمومی به 7 سال زندان محکوم شدند.
1378
- شعار این سال روز جهانی ایدز “ گوش دهید، یاد بگیرید، زندگی‌کنید: کمپین جهانی ایدز با کودکان و نوجوانان ”
- تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 78، 1,400,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 3,300,000 نفر بود.
- طبق آمار سازمان بهداشت جهانی تا این سال، 33 میلیون نفر مبتلا و تاکنون14میلیون نفر بخاطر ایدزکشته شده‌اند.
- در این سال ایدز چهارمین عامل مرگ، بعد از سکته قلبی، سکته مغزی و عفونت ریه بود.
- 468 مورد جدید از افراد مبتلا دراین سال در ایران شناسایی شد.
- تعداد رسمی کل مبتلایان به ایدز و اچ‌آی‌وی در ایران در سال 1378، 2176 نفر اعلام شد.
1379
- شعار این سال روز جهانی ایدز “ ایدز: مردان تفاوت ایجاد می‌کنند ”
- تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 79، 1,500,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 3,200,000 نفر بود.
- 547 مورد جدید افراد از مبتلا در این سال شناسایی شد.
- راه اندازی اولین کلینیک مثلثی در کرمانشاه برای مبارزه با اعتیاد، ایدز و بیماری‌های مقاربتی توسط دکتر کامیار و
آرش علایی ( دو پزشک با اصالتا کرمانشاهی ) این دو پزشک در سال 1387 به اتهام تلاش براندازی نظام و تشکیل سازمان‌های غیردولتی که آمریکا در تشکیل آنها نقش داشته‌است، متهم گشته‌اند و بازداشت شدند. - خدمات کلینیک‌های مثلثی رایگان و محرمانه بود. بعدها به گفته دکتر محرز دلیل نام کلینیک مثلثی آن را بخاطر تعداد آن در سه نقطه کشور بود که بمرورتعداد آن افزایش پیدا کرد.
- نام کلینیک مثلثی بعدها به کلینیک مثلثی بیماری‌های رفتاری و بعد به مرکز مشاوره‌ی بیماری‌های رفتاری تغییر پیدا کرد.
تفاوت این دو فقط در تغییر نام نماند و خدمات اعتیاد و دادن متادون در مراکز مشاوره‌ی بیماری‌های رفتاری دیگر انجام نمی‌شد.
1380
- شعار این سال روز جهانی ایدز “ من مراقبم. تو چطور؟ ”
- تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 80، 1,700,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 3,000,000 نفر بود.
- پس از تولید فرم های ژنریک و ارزان قیمت داروهای ایدز وhiv توسط شرکت‌های داروسازی هند، داروسازان آمریکا نیز مجبور شدند قیمت داروهای برند خود را کاهش دهند تا برای کشور‌های درحال توسعه نیز قابل دسترس باشد.
- آغاز طرحی در آمریکا با هدف کاهش 50 درصدی موارد ابتلای جدید بهHIV در طی 5 سال در ایران اتفاق خاصی در این سال نیوفتاد.
- 1527 مورد جدید از افراد مبتلا، در این سال در ایران شناسایی شدند.
1381
- شعار این سال روز جهانی ایدز “ رفع ننگ و تبعیض ”
- تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 80، 1,800,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 2,900,000 نفر بود .
- تعداد مبتلایان در ایران در این سال بصورت رسمی 5332 نفر اعلام شده است.
- 1720 مورد جدید از افراد مبتلا در این سال شناسایی شد.
- شروع اولین برنامه استراتژیک کنترل اچ آی وی و ایدز (برای بین سال‌های 1381 تا 1385 ) در ایران
- دومین مرکز کلینیک مثلثی کشور در بعد از کرمانشاه در تهران افتتاح شد.
تاریخچه ایدز و HIV در ایران (3)
در ادامه این مقاله به بررسی سال‌های بین 1385 تا 1395 خواهیم پرداخت.
1385
* شعار روز جهانی ایدز در این
سال “ ایدز را متوقف کنید. عهد را حفظ کنید ”.
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 85، 2,000,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 2,400,000 نفر بود.
* تعداد مبتلایان در ایران در سال1385 بصورت رسمی 13702 نفر اعلام شد.
* ارائه درمان ضدرترويروسی به منظور پيشگيری از انتقال اچ ای وی از مادر به نوزاد از سال
1385 در دستورالعمل کشوری مراقبت و درمان گنجانده شد.
* دارويی ايرانی براي كابوس قرن يعني ايدز“ اين خبري بود كه سال 85 رسانه‌اي شد. این خبر
توسط رئیس جمهور احمدی نژاد اعلام شد.
* «آيمود» به عنوان داروی ايرانی با منشأ گياهي توانست در كاهش عوارض بيماران مبتلا به ايدز
نقش مهمي ايفا كند. با این حال بودجه تحقیقاتی این پروژه بعدها کامل، قطع شد.
1386
* اعلام اینکه سراوان در استان سیستان و بلوچستان دارای بیشترین نسبت درصد ابتلای زنان مبتلا به مردان (64.9 مردان و 35.1 زنان ) است. (مقاله: آماری جالب از جستجوی
اینترنتی استان‌های مختلف در رابطه با ایدز )
* عمده‌ترین راه انتقال در سراوان رابطه جنسی و رواج شدید چندهمسری عنوان شد.
* دریافت موافقت قطعی مرکز تحقیقات ایدز ایران از وزارت بهداشت و آموزش پزشکی
* در مطالعه ای در چابهار با جامعه آماری 500 دانش آموز دبیرستانی، سطح آگاهی دانش آموزان نسبت به ایدز خوب برآورد شد و آگاهی دختران نسبت به پسران بیشتر بود.
* شروع دومین برنامه ملی استراتژیک کنترل اچ آی وی و ایدز برای سال‌های 1386 تا 1388
1387
* تعداد مبتلایان در ایران در این سال بصورت رسمی 18320 نفر اعلام شد. تا نیمه اول سال تعداد مبتلایان جدید
536 نفر
* در گزارشی که در 1387/07/01 توسط مرکز مدیریت بیماری‌ها منتشر شده است 93/7 درصد مبتلایان مرد و 6/3 درصد مبتلایان زن هستند و موارد منتقله از راه اعتیاد تزریقی 69 درصد می‌باشد.
* آمار قدری با آمار سازمان بهداشت جهانی متفاوت بود.
* در این سال آرش و کامیار علایی بنیانگذاران کلینک‌های مثلثی مبارزه با ایدز درستگیر شدند و به 3 و 6 سال زندان محکوم شدند. بعدها این دو برادر 4 جایزه بین‌المللی به پاس خدماتشان برای مبارزه با ایدز، دریافت کردند.
* در این سال مدیر عامل کانون هموفیلی ایران تعداد مبتلایان به HIV در بیماران هموفیلی را 170 نفر اعلام کردند.
1388
* اعلام حذف قانون ممنوعیت سفر و مهاجرت افراد اچ‌آی‌وی مثبت به آمریکا توسط اوباما
* تعداد مبتلایان در ایران در این سال بصورت رسمی 20130 نفر اعلام شد.
* در این سال شیوع اچ‌آی‌وی در زندانها 2.1 درصد بوده است.
* در مطالعه‌ای از 1000 کودک خیابانی بازه‌سنی 10 تا 18 سال 45 نفر مبتلا به hiv بودند.
* در مطالعه‌ای با عنوان “ تخمين موارد ايدز در کشور با استفاده از مدل سازي، 1388 تا 1392” تعداد مبتلایان را در این سال 88 هزار نفر و تا سال 92، 105 هزار نفر تخمین زده است.
1389
* تعداد مبتلایان در ایران در سال 1389 بصورت رسمی 21890 نفر اعلام شد.
* در مطالعه‌ای در این سال با 10672 نفر جامعه آماری از افراد بی‌خانمان در شهر تهران 1.7 درصد از این افراد مبتلا بودند.
* در مطالعه‌ای دیگر در 7 استان کشور در سال 1389، از 5261 نفر زن باردار 4 نفر مبتلا به HIV بودند.
* شروع سومین برنامه ملی استراتژیک کنترل اچ آی وی و ایدز برای سال‌های 1389 تا 1393
1390
* شعار این سال روز جهانی ایدز“ به صفر رساندن ( ابتلا، مرگ و حس ننگ در جامعه) ”
* تعداد کشته‌های جهانی ایدز در سال 90، 1,400,000 نفر و تعداد مبتلایان جدید 2,200,000 نفر بود.
* طبق گزارشات آن سال موارد انتقال از سال 1365 تا کنون (1390) 69/8 درصد بوسیله تزریق با سرنگ مشترک آلوده و 10 درصد روابط جنسی و 1.1 درصد فراورده خونی، 8 درصد مادر به جنین و باقیمانده دلایل نامعلوم بوده است.
* در آذر این سال مدیرکل بهداشت و درمان زندانها تعداد کلینیک‌های مثلثی در ایران را 128 مرکز عنوان کرد.
* ايران در هر چهار نشست ويژه ملل متحد در باره اچ‌آی‌وی در سال های 1382 ،1387، 1390 و 1395 شمسی خود را متعهد به کنترل اچ‌آی‌وی نموده و اعلانيه های اين نشست ها را امضاء کرد.
* واردات آزمايش تشخيص سريع ( کیت ایدز ) در سال 1390 منجر به افزايش سريع مراکز ارائه دهنده خدمات تشخيصی شد و منجر به تشخیص تعداد بیشتری از مبتلایان به HIV شد.
1391
* داروی تراوادا برای پیشگیری از ابتلا به hiv برای موارد خیلی پرخطر مانند رابطه با پارتنر مبتلا، از سازمان غذا و داروی آمریکا تاییدیه گرفت.این دارو در ایران بصورت رسمی، در دسترس نیست.
* اداره كنترل ايدز ایران در آذر این سال: فقط 16 درصد افراد بين 15تا 36 سال راه‌هاي پيشگيري از ايدز را می‌دانند.
* در این سال شیوع اچ‌آی‌وی در زندانها 1.4 درصد بوده است.
* در سال 91 در مطالعه‌ای با 2275 نفر جامعه آماری در مصرف کنندگان مواد مخدر غیرتزریقی 2.6 درصد این افراد مبتلا به hiv بودند.
1392
* در این سال خبر درمان قطعی hiv، نوزاد می‌سی‌سی‌پی منتشر شد. که یکسال بعد متاسفانه ویروس مجدد در بدن وی فعال شد.
* در سال 1392 برنامه پيوند برنامه های ايدز و سلامت باروری با هدف کاهش انتقال اچ ای وی از مادر به نوزاد تدوين شد.
* عضو شورای خبرگان طب اسلامی اعلام کرد که 43 بیمار مبتلا به ایدز با طب اسلامی درمان شده‌اند. اگر چه این خبر بسیار مهمی تلقی می‌شود با این حال هیچ گاه مستنداتی در این باره منتشر نشد…! ( وقتی فکر میکنی علم هم مثل روضه هست و هرچی دوس داری می‌تونی بگی… )
1393
* در نیمه شهریور دکتر محمد گویا مدیر اداره‌ی بیماری‌های واگیر تعداد رسمی مبتلایان شناسایی شده را 27888 نفر اعلام کردند.
* چند ماه بعد و در آذر 1393 دکتر شاعری رئیس انجمن ایدز ایران بیان کردند، آمار واقعی از تعداد مبتلایان نداریم.
* در اسفند 93 جلسه مشورتی با حضور 16 دانشگاه علوم پزشکی برای بررسی فرصت‌ها و چاش‌های طرح کاهش انتقال اچ آی وی از مادر به نوزاد برگزار شد.
* تعداد مبتلایان به ایدز و اچ‌ای‌وی در اصفهان تا ابتدای سال 1393 ، 595 نفر ( 505 مرد و 90 زن )
1394
* در این سال فاز پایلوت طرح کاهش انتقال اچ آی وی از مادر به نوزاد اجرا شد. در این طرح 258088 زن باردار با استفاده
از کیت تشخیص سریع ایدز،مورد آزمایش قرار گرفتند. از این تعداد 76 مورد مثبت تشخیص داده شدند. این مادران تحت درمان و
مراقبت قرار گرفتند. از این تعداد 72 نوزاد سالم 3 مورد سقط و 1 مورد مثبت گزارش گردید.
* تعداد مبتلایان در استان کرمانشاه 2300 نفر گزارش شد.
* شروع چهارمین برنامه ملی استراتژیک کنترل اچ آی وی و ایدز برای سال‌های 1394 تا 1398 (طبق این برنامه، ایران تا سال 1398 (2020 میلادی) باید به برنامه بین المللی 90-90-90 سازمان برنامه مشترک سازمان ملل در زمینه ایدز ( unaids )برسد. )
توضیحات بیشتر
طبق این برنامه کلیه کشور‌های جهان متعهد شدند تا سال 2020 در کشور خود 90 درصد مبتلایان به ایدز را شناسایی کنند، 90 درصد افراد شناسایی شده را تحت درمان دارویی مناسب قرار دهند و از این تعداد 90 درصد نیز درمان موثر باشد و سطح ویروس در خون این افراد کاهش یابد.
1395
* از سال 1370 تا 1395، 471 فرد مبتلا به بیماری ایدز در استان آذربایجان شرقی شناسایی شده‌اند و طبق پیش‌بینی‌ها این رقم تنها 10 تا 12 درصد بیماران است.
* در سال های 94 و 95 حدود 70 هزار مادر باردار در كشور مورد آزمایش قرار گرفتند كه از این تعداد 70 مادر مبتلا بودند.
* از سال 77 تا 95، 200 بیمار آلوده و مبتلا به ایدز در استان کهگیلویه و بویراحمد شناسایی شده است.
* شيوع اچ آی وی در زندانيان در این سال، هشت دهم درصد بود.
*در شهریور 95 معاون موسسه تحقیقات حجامت عنوان کردند که با حجامت می‌توانند ایدز و هپاتیت سی را درمان کنند! با این حال هیچ گاه مستنداتی در این باره منتشر نشد. این موسسه زیر نظر دکتر حسین خیراندیش بود. بعدها این موسسه تعطیل شد.
* در این سال توليد داروی ایمو متوقف شد چون بودجه كافي ندارند.
1396
* شعار این سال روز جهانی ایدز“ سلامتی، حق من است.”
* در این سال در مطالعه‌ای با جامعه آماری 308627 نفر زن باردار، 0.04 درصد از آنها مبتلا به این ویروس بودند.
* از سال 65 تا 30 آذر این سال 36571 نفر ( 83 درصد مرد و 17 درصد زن که از این تعداد 24664 نفر زنده‌اند) مبتلا به اچ آی وی در سیستم نظام جامع مدیریت داده‌های الکترونیک اچ آی وی کشور ثبت شده اند.
* تعداد موارد انتقال از مادر به جنین در این سال 76 مورد (39 پسر و 37 دختر) برآورد شده است.
محقق : محسن جعفری ( دکتر داروساز و کارشناس علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی )
pharmalabir@gmail.com
