آیا ویروس هپاتیت با شستن ازبین میرود؟
ویروس هپاتیتB یک پارارتروویروس است که سلولهای کبدی را آلوده میکند. این ویروس حاوی نوعی آنتیژن سطحی است که بهوسیله آن به پروتئینهای سطح سلولهای کبدی متصل شده و از این طریق به سلول کبدی وارد میشود. در ادامه ویروس از امکانات درون سلولهای کبدی برای تکثیر خود استفاده میکند. ویروس هپاتیت B جز ویروسهای پوششی است که علاوه بر کپسید پروتئینی، یک غشای دو لایه لیپیدی نیز دارد (۱). در ادامه به بررسی آیا ویروس هپاتیت با شستن ازبین میرود؟ می پردازیم.
تقریباً 257 میلیون نفر در سراسر جهان به HBV (ویروس هپاتیتB) مبتلا هستند و سالانه نزدیک به 800,000 نفر بهدنبال عوارض ناشی از این بیماری از جمله نارسایی کبدی یا سرطان کبد، جان خود را از دست میدهند. در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری در دسترس نیست اما بر خلاف ویروس اچآیوی، واکسن موثر بر علیه ویروس هپاتیتB میتواند سیستم ایمنی افراد را در برابر ابتلا به این ویروس مقاوم کند.
راههای انتقال
ویروس هپاتیت B در مایعات بدن از جمله خون و فرآوردههای خونی، مایع منی و ترشحات واژن وجود دارد و از طریق روابط جنسی پر خطر، استفاده از سرنگ مشترک برای تزریق مواد مخدر و از مادر به جنین منتقل میشود.
آیا ویروس هپاتیت با شستن ازبین میرود؟
صابون بدلیل ساختار هیبریدی خود میتواند بسیاری از باکتری و ویروسها را ازبین ببرد. صابون از مولکولهای پینمانندی ساخته شده که هر کدام یک سر آبدوست (به راحتی با آب پیوند می خورد) و یک دم آبگریز (از آب دوری میکند) دارند. این مولکولها زمانیکه در آب معلق میشوند، بهطور متناوب بهعنوان واحدهای منفرد شناور شده و در کنار هم سرها به سمت بیرون و دمها در داخل جمع میشوند. درنتیجه حبابهای کوچکی بهنام میسل را تشکیل میدهند.
برخی از باکتری و ویروسها دارای غشای لیپیدی دولایه هستند، که شبیه میسلهای صابون حاوی یک سر آبدوست به سمت بیرون و یک دم آبگریز به سمت داخل میباشند. در ویروس هپاتیت B ، غشای لیپیدی نقش مهمی در محافظت از آنتیژن سطحی ویروس (HBSAg) دارد. آنتیژن سطحی برای بیماریزایی ویروس هپاتیت بسیار مهم است و ویروس برای آلوده کردن سلولهای کبدی میزبان به این پروتئینها نیاز دارد.
وقتی دست های خود را با آب و صابون میشویید مولکولهای صابون، ویروسهای هپاتیتB را احاطه کرده و دمهای آبگریز مولکولهای شناور و آزاد صابون سعی میکنند از آب فرار کنند. در نتیجه این فرآیند، مولکولهای صابون دمهای آبگریز خود را در پوشش لیپیدی ویروس فرو میکنند و باعث تخریب غشای لیپیدی ویروس هپاتیتB میشوند. بنابراین ویروس هپاتیت با شستوشو با صابون، از بین میرود.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا (CDC) توصیه میکند برای اثر بخشی بیشتر شویندههای بهداشتی، حداقل ۲۰ ثانیه شستشو انجام شود. باید توجه کرد که از محلولهای صابونی برای از بین بردن ویروسهای درون بدن نمیتوان استفاده کرد؛ چراکه محلولهای شوینده با همان مکانیسمی که ویروسها را از بین میبرند، میتوانند موجب تخریب سلولهای بدن نیز شوند (۲).
مقاله مرتبط:علائم، دوره واکسن و دوره پنجره هپاتیت B
آیا ویروس هپاتیت با صابونِ آنتی باکتریال از بین میرود؟
طبق تحقیقات انجام شده، صابونهای ساده و آنتی باکتریال به یک اندازه در از بین بردن ویروسها نقش دارند. سازمان غذا و دارو (FDA) در سال 2017، استفاده از صابونهای آنتیباکتریال تریکلوزان و تریکلوکاربان را ممنوع کرد. درواقع به دلیل مقاومت آنتی باکتریال، جذب سیستمیک، تداخل هورمونی، واکنشهای آلرژیک و ناکارآمدی کلی، استفاده از این شویندههای بهداشتی ممنوع شدهاست (۳).
بیماری هپاتیتB در مراحل اولیه کاملا قابل کنترل میباشد. بنابراین در صورت نگرانی از ابتلا به این ویروس و عدم واکسینهشدن در برابر آن، با انجام تستهای خودارزیابی هپاتیتB در منزل از ابتلا یا عدم ابتلای خود اطمینان حاصل کنید. تستهای مذکور بهصورت کاملا محرمانه و با دقت بالایی، بدون نیاز به خونگیری انجام میشوند.
منابع:
https://www.news-medical.net/amp/health/Hepatitis-B-Structure-Capsid-Flexibility-and-Function.aspx
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7216856/
https://www.healthline.com/health/7-steps-of-handwashing#type-of-soap