ایدز بعد از چند وقت قابل تشخیص است ؟
در پاسخ به سوال ایدز بعد از چند وقت قابل تشخیص است ؟ باید گفت که بسته به روش انجام آزمایش و حتی وضعیت سیستم ایمنی بدن هر فرد دارد، این زمان بین 10 روز تا 6 ماه می‌تواند متفاوت باشد.در ادامه بصورت کامل در این باره توضیح می‌دهیم. طبق پروتکل‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) تنها راه تشخیص قطعی عفونت ایدز، انجام آزمایش است. هیچ تکنیک آزمایشگاهی نمی‌تواند ابتلا به اچ آی وی و ایدز را بلافاصله بعد از ابتلای فرد تشخیص دهد.(۱)
دنبال ایدز با آنتی بادی/آنتی ژن یا ژنوم
پس از ورود ویروس نقص سیستم ایمنی (HIV ) به بدن جنگی بین این ویروس‌ها و گلبول‌های سفید بدن صورت می‌گیرد. تعدادی از این ویروس‌ها بعد از ورود به بدن توسط گروهی از سلول‌های ایمنی شکار می‌شوند. سیستم ایمنی از اجزای این ویروس های نابود شده، برای تولید آنتی بادی برای سایر ویروس‌های اچ آی وی باقی مانده در بدن استفاده می‌کند. فرایند شروع تولید آنتی بادی از اجزای HIV های کشته شده، در بدن 21 روز طول می‌کشد. پس از تولید آنتی بادی و ترشح آن در بدن، توقع آن میرود که انتی بادی‌ها بتوانند این ویروس را خنثی کنند! ولی، HIV به دلیل ساختار ویژه خود از آسیب این آنتی بادی ها در امان می‌ماند! اگر چه این آنتی بادی در خنثی سازی این ویروس موفق عمل نکرد با این حال ما از این آنتی بادی در برای تشخیص ابتلا به HIV استفاده می‌کنیم. در بدن فردی که این آنتی بادی وجود دارد، یعنی به این ویروس مبتلا شده است و در بدن فردی که وجود ندارد مبتلا نشده است. در روش‌های آزمایشگاهی که بر مبنای شناسایی آنتی بادی در بدن هستند، حتما باید مدتی بگذرد تا در بدن آنتی بادی HIV تولید شود.
به اجزای سطحی و خارجی میکروب‌ها (ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و…) که باعث می‌شوند گلبول‌های سفید بفهمند آن جسم از خارج از بدن آمده است آنتی ژن آن میکروب می‌گوییم. یکی از روش‌های تشخیص ایدز یافت انتی ژن این ویروس در بدن است. این انتی ژن که جنس پروتئینی هم دارد در HIV معمولا پروتئین P24 است. بودن P24 در بدن فرد به معنی ابتلا فرد به اچ آی وی است.
هر موجود زنده‌ای دارای ژن است. ژن مانند کتابخانه‌ای است که در آن نحوه ساخت آن موجود شرح داده شده است. اگر در خون فردی ژنوم HIV باشد یعنی آن فرد به این ویروس مبتلا شده است. یکی دیگر از روش‌های تشخیص ایدز یافتن ژنوم HIV است. روش‌های آزمایشگاهی یا خانگی تشخیص ایدز بر مبنای یکی از سه مورد فوق که گفتیم می‌باشد.
ایدز بعد از چند وقت قابل تشخیص است
این مدت با توجه به روش انجام آزمایش متفاوت است. به مدت زمانی را که بیماری ایدز با هیچ روش آزمایشگاهی قابل تشخیص نیست را دوره پنجره می‌نامیم. یعنی مدت زمانی که در آن ویروس وارد بدن شده است ولی به دلیل تعداد کم آن و همچنین عدم تولید آنتی بادی بادی HIV در آزمایش قابل تشخیص نیست. این دوره با توجه به نوع آزمایش و فعالیت سیستم ایمنی فرد متفاوت است. دوره پنجره در HIV، حداقل ده روز و حداکثر 3 ماه و درموارد نادری تا 6 ماه ( در افرادی که اشکال در تولید آنتی بادی در بدن خود دارند) می‌تواند طول بکشد. دوره پنجره را برای هر روش آزمایش ایدز را در ادامه توضیح می‌دهیم. آزمایش‌های تشخیص HIV و ایدز به سه دسته تقسیم می‌شوند:
آزمایش غربالگری ایدز به روش آنتی‌بادی:
در این روش آزمایش پروتئین‌های که توسط سیستم ایمنی بدن بر علیه ویروس اچ‌آی‌وی تولید شده است (آنتی بادی) را شناسایی می‌کنیم. تشخیص ایدز با این روش از آزمایش ۲۳ تا ۹۰ روز بعد از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی قابل تشخیص است. ( طبق منابع مرکز کنترل و پیشگیری بیمارهای آمریکا اپتیمم زمان 45 روز بعد از گذشت زمان احتمال ابتلا است.)
آزمایش غربالگری ایدز به روش آنتی‌بادی معمول‌ترین روشی است که در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و کیت‌های خودارزیابی ایدز، برای تشخیص ویروس HIV استفاده میشود. دقت این آزمایش‌ها اگر ۴۵ روز ( 95 درصد ) بعداز احتمال ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی انجام و دوباره ۴۵ روز بعد از آزمایش اول نیز تکرار شوند بیش ۹۹.۸ درصد است.
آزمایش غربالگری ایدز به روش آنتی‌بادی/آنتی‌ژن:
استفاده از این روش، اگر در آزمایشگاه و بروی نمونه خون وریدی انجام شوند ۱۸ تا ۴۵ روز بعد از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی و اگر با استفاده کیت‌های خانگی خودارزیابی ایدز و از خون نوک انگشت استفاده شود ۱۸ تا ۹۰ روز بعد از ابتلا، عفونت ایدز قابل تشخیص است.
در این روش علاوه بر سنجش آنتی‌بادی‌های تولید شده بر ضد ویروس اچ‌آی‌وی، پروتئین P24 خود ویروس هم شناسایی میشود. دقت این آزمایش‌ها مانند آزمایش غربالگری ایدز به روش آنتی‌بادی بیشتر از ۹۹ درصد است.(۳)
آزمایش تشخیص عفونت ایدز به روش شناسایی اسید نوکلئیک ویروس (NAT):
در این روش آزمایش به دنبال ژنوم HIV در بدن هستیم. اگر ویروسی در بدن وجود داشته باشد پس ژنوم آن نیز باید وجود داشته باشد. با این روش ۱۰ تا ۳۳ روز بعد از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی می‌توان ایدز را تشخیص داد.
آزمایش PCR سریع‌ترین روشی است که بعداز ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی، می‌توان بیماری را تشخیص دهد. اما به علت هزینه بالای این آزمایش و همچنین عدم دسترسی آسان به این آزمایش به‌طور معمول برای تشخیص بیماری ایدز استفاده نمی‌شود و بیشتر برای تأیید نتیجه مثبت آزمایش‌های غربالگری و یا برای بررسی اثر بخشی داروها در بیمارانی که تحت درمان هستند انجام میشود.
در این نوع از آزمایش‌ها با دقت بسیار بالایی ژنوم ویروس اچ‌آی‌وی را از خون افراد جدا می‌کنند و بعد از چندین هزار بار تکثیر از روی ژنوم ویروس اچ‌آی‌وی، بیماری تشخیص داده میشود.(۴)
من الان چه کنم؟
ایدز بعد از چند وقت قابل تشخیص است ؟ برای شما اگر کمتر از دو هفته از اتفاق مشکوکی که احتمال ابتلای خود را به آن می‌دهید گذشته است باید صبر کنید تا زمان بیشتر بگذرد. بر مبنای بودن یا نبودن علائم ایدز در روزهای اول نمی‌توانید متوجه ابتلای خود شوید. فقط صبر کنید. اگر کمتر از 72 ساعت گذشته است این مقاله را مطالعه کنید. اگر بین 2 هفته تا 1 ماه گذشته است می‌توانید آزمایش HIV PCR بدهید. هزینه این آزمایش زیاد است و آماده شدن جواب آن حدود یک هفته تا ده روز آماده میشود. اگر بین یک ماه تا 45 روز گذشته است بهتر است آزمایش الایزا یا آزمایش ایدز به روش ای سی ال را بدهید و برای احتیاط سه ماهگی نیز آزمایش را تکرار کنید. اگر بین 45 روز تا 3 ماه گذشته است از کیت خودارزیابی ایدز ( کیت خانگی آزمایش ایدز) یا الایزا می‌توانید استفاده کنید با این حال بهتر است بعد از سه ماهگی نیز آزمایش را تکرار کنید. اگر بیش از 3 ماه گذشته است می‌توانید با هر کدام از روش‌هایی که راحتتر هستید آزمایش ایدز خود را انجام دهید و نیاز به تکرار ندارد.
علائمی دارم/ علائمی ندارم ( تشخیص ایدز با علائم )
سیستم ایمنی برای مقابله و محدود کردن انواع عفونت‌های ویروسی پروتئین‌های تولید می‌کنند، این پروتئین‌ها باعث بروز علائمی غیر اختصاصی در افراد می‌شوند.
برخی از افراد مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی ۲ تا ۶ هفته بعد از شروع بیماری علائمی شبیه بیماری آنفلوانزا را تجربه می‌کنند، این علایم در نتیجه پاسخ سیستم ایمنی به ویروس اچ‌آی‌وی بروز می‌کند با توجه به قدرت سیستم ایمنی افراد، ممکن است برخی از مبتلایان علائم شدید و برخی بدون علائم و یا علائم خفیفی داشته باشند.
با توجه به اینکه علائم مرحله اولیه شبیه بسیاری از عفونت‌های ویروسی است و حتی ممکن است برخی از افراد اصلا هیچ علایمی را تجربه نکنند ، تشخیص عفونت ایدز از روی علائم ممکن نیست.(۲) و داشتن یا نداشتن علائم دلیل و روشی برای تشخیص ایدز نیست.
منابع:
1- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids
2- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4251-hiv-aids
3- https://www.cdc.gov/hiv/basics/hiv-testing/hiv-window-period.html
4- https://www.healthline.com/health/hiv-aids/hiv-symptoms-timeline#what-hiv-is
