خطا در آزمایش ایدز
یکی از نگرانی های افرادی که برای انجام آزمایش اچ‌آی‌وی اقدام کنند، بروز خطا در آزمایش ایدز است. امروزه با توجه به تکنیک و روشهای تشخیصی، احتمال بروز خطا در آزمایش ایدز بسیار کم شده است. با این حال ، در بهترین شرایط، دقت این آزمایش‌ها ۱۰۰ درصد نمیشود و عواملی وجود دارند که ممکن است در آزمایش ایدز تداخل ایجاد کنند.
توجه داشته باشید که در بسیاری از موارد خطا در آزمایش ایدز به دلیل کم کاری آزمایشگاه یا مرکز مشاوره بیماری های رفتاری نیست و این خطا جزو طبیعی روند هر آزمایشی میتواند باشد و در همه کشورهای پیشرفته و غیر پیشرفته میتواند اتفاق بیوفتد.
انواع خطا در آزمایش ایدز
نتایج مثبت کاذب
نتایج مثبت کاذب ، نتایجی هستند، که با وجود اینکه فرد به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا نیست، اما نتیجه آزمایش او مثبت گزارش شود. عواملی وجود دارد که ممکن است باعث خطاهای مثبت کاذب شوند.
-
آنتی‌بادی‌های مشابه آنتی‌بادی‌های ضد ویروس اچ‌آی‌وی
بعد از ورود انواع میکروبها به بدن از جمله ویروس اچ‌آی‌وی، سیستم ایمنی بر علیه آن میکروب، آنتی‌بادی تولید میکند. در موارد بسیار نادری ممکن است، سیستم ایمنی در پاسخ به یک میکروب و یا ماده خارجی، آنتی بادی‌هایی مشابه آنتی‌بادی‌های ضد ویروس اچ‌آی‌وی تولید کند و به صورت کاذب نتیجه آزمایش ایدز مثبت شود.
بیماری‌های عفونی یکی از شایع‌ترین دلایل بروز نتایج مثبت کاذب در آزمایش‌های الایزا هستند. در مطالعاتی که در سال 2020 انجام شد، عفونت شیستوزومیازیس ( نوعی انگل ) میتواند در نتیجه آزمایش آنتی‌بادی تداخل ایجاد کند. همچین در یک گزارش در سال ۲۰۱۸ یک فرد مبتلا به بیماری بابزیوز ( نوعی انگل خونی )با نتیجه آزمایش اچ‌آی‌وی مثبت بعد از درمان بیماری بابزیوز، نتیجه آزمایش اچ‌آی‌وی هم منفی شد.
ویروس اپشتین‌بار، بیماری لایم و بیماری سفلیس از دیگر بیماری‌های عفونی هستند که ممکن است نتایج آزمایش اچ‌آی‌وی را مثبت کنند.
تزریق پروتئین‌های گاماگلوبولین و یا ایمونوگلوبولین از دیگر آنتی‌بادی‌هایی هستند که ممکن است در نتیجه آزمایش اچ‌آی‌وی تداخل ایجاد کنند.
-
نتایج بوردرلاین ( مرزی )
نتایج بوردرلاین یا مرزی، نتایج منفی هستند اما به دلیل اینکه نزدیک به آخرین حد نرمال آزمایش‌اند، ممکن است در حین خوانش نتایج به صورت کاذب مثبت گزارش شوند.
-
خطاهای آزمایشگاهی
برخی از نتایج مثبت کاذب ممکن است به دلیل اشتباه کارشناس آزمایشگاه در برچسب گذاری نمونه ها، مخلوط کردن نمونه یک فرد با فردی دیگر و یا خطاهای فنی و خطای کیت آزمایش در حین انجام آزمایش بروز کنند.
-
بیماری‌های خود ایمن
بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری لوپوس و یا آرتریت روماتوئید، بیماریهایی هستند که سیستم ایمنی به اشتباه بر علیه سلول‌های خودی، آنتی‌بادی تولید میکند. این بیماریها ممکن است در نتیجه آزمایش ایدز تداخل ایجاد کنند.
-
واکسن ها
علاوه بر بیماری‌های خود ایمنی، تزریق واکسن آنفولانزا و یا هپاتیت و همچنین تزریق‌های واکسن های تحقیقاتی اچ‌ای‌وی در افراد داوطلب، قبل از انجام آزمایش میتواند باعث خطا در آزمایش ایدز شود.
همه موارد بالا، نادر پس اگر مثلا واکسن آنفولانزا زده اید نگران نشوید که جواب آزمایش ایدز شما مثبت میشود!
آزمایش‌های اچ‌آی‌وی نیاز به ناشتایی ندارند زیرا این آزمایش‌ها به دنبال آنتی‌ژن ، آنتی‌بادی و یا خود ویروس در بدن میگردند، به همین دلیل خوردن و آشامیدن، مصرف الکل و مواد مخدر در نتیجه آزمایش تاثیرگذار نیست(۱و۲)
اگر جواب مثبت شده
همه انواع آزمایش‌های تشخیص اچ‌آی‌وی، اگر در زمان و شرایط مناسب انجام شوند، بیش از ۹۹ درصد دقت دارند. با این حال اگر نتیجه اولیه آزمایش اچ‌آی‌وی فردی مثبت شود، هرگز با یک نتیجه، ابتلا به این بیماری تایید نمیشود. ابتدا آزمایش مجدد تکرار و برای بررسی بیشتر، آزمایشی با روشهای اختصاصی دیگر مانند PCR و یا وسترن بلات مجدد تکرار می شود.
در افرادی که در مناطقی با شیوع کم اچ‌آی‌وی سکونت دارند و یا روابط جنسی محافظت نشده و یا استفاده از سرنگ مشترک نداشته اند، احتمال اینکه نتیجه اولیه آزمایش، مثبت کاذب باشد زیاد است.
در مناطقی با شیوع بالای hiv و رواج روابط جنسی پرخطر و یا شیوع بالای استفاده از سرنگ مشترک، احتمال اینکه نتیجه مثبت اولیه، بعد از تکرار نیز مثبت باشد زیاد است.
نتایج منفی کاذب
نتایج منفی کاذب، یعنی به هر دلیلی نتایج افراد مبتلا ایدز، منفی و غیر مبتلا گزارش شود. این خطا نسبت به نتایج مثبت کاذب کمتر رخ میدهد و معمولاً زمانی بروز پیدا میکند، که افراد در هفته‌های اول ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی، برای انجام آزمایش اقدام کنند. دلایل خطای آزمایش ایدز منفی کاذب شامل موارد زیر میتوند باشد:
-
انجام زودهنگام آزمایش
هیچ آزمایشی نمیتواند به محض ورود ویروس اچ‌آی‌وی به بدن، بیماری را شناسایی کند.
به طور مثال اگر جمعه رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، هیچ آزمایشی دوشنبه بعد نمیتواند ویروس اچ‌آی‌وی را شناسایی کند. بین زمانی که ویروس وارد بدن انسان میشود تا زمانی که میتوان عفونت اچ‌آی‌وی را شناسایی کرد ، یک فاصله زمانی وجود دارد که به این مدت زمان دوره پنجره میگوییم. نتایج آزمایش ایدز، در دوره پنجره، ممکن است منفی کاذب شوند.
مدت زمان دوره پنجره در انواع آزمایش‌های ایدز متفاوت است. به‌طور مثال مدت زمان دوره پنجره در تست‌های خود ارزیابی ایدز ۲۳ تا ۹۰ روز است ، اما در تست‌های پی‌سی‌آر ۱۰ تا ۳۳روز است.
شانس بروز نتایج منفی کاذب به شیوع عفونت اچ‌آی‌وی در جوامع هم بستگی دارد.
در جوامعی که ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در حال افزایش است احتمال بروز نتایج منفی کاذب بیشتر است.
کی آزمایش ایدز بدهم ؟
اگر دقیقا می‌دانید چه زمانی در معرض ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی بوده‌اید، بهترین راه کاهش نتایج منفی کاذب، انجام آزمایش سه ماه بعد از احتمال آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی و تکرار آزمایش سه ماه بعد از آزمایش اول است.
در بدن بیش از ۹۷ درصد افراد، 3 تا ۱۲ هفته بعد از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی آنتی‌بادی‌های ضد HIV تولید میشود. دقت آزمایش‌های اچ‌آی‌وی سه ماه بعد از ابتلا به عفونت ایدز بیش از ۹۹درصداست. ( منابع علمی مختلف این اعداد را کمی متفاوت بیان میکنند. )
-
مصرف برخی دارو
یکی دیگر از دلایل نتایج منفی کاذب و خطا در آزمایش ایدز، استفاده از داروهای ضدرتروویروسی برای پیشگیری بیماری ایدز است. داروهای PrEP و PEP برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی استفاده میشوند، این دارو مانع تکثیر ویروس اچ‌آی‌وی در سلول‌های ایمنی میشوند.
افرادی که در معرض ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی هستند و از این داروها مصرف میکنند ، ممکن است نتایج آزمایش اچ‌آی‌وی آنها به طور کاذب منفی شود.(۳و۴و۵)
اهمیت آزمایش‌های ایدز
با وجود اینکه خطا در آزمایش ایدز میتواند با نتایج منفی کاذب باعث گسترش بیماری ایدز در جوامع شود و یا با نتایج مثبت کاذب، آسیب‌های اجتماعی، عاطفی به همراه داشته باشد، اما به طور کلی آزمایش‌های ایدز نقش مهمی در کنترل ایدز دارند و به دلیل وجود احتمال خطا نمیتوان آن را انجام نداد! چون تنها را تشخیص ایدز انجام آزمایش آن است همانطور که چون زلزله ممکن است رخ دهد، دلیل نمیشود که ما خانه درست نکنیم.
در طول دهه های گذشته انجام آزمایش اچ‌آی‌وی گسترش زیادی داشته است. به طوری که در سال ۲۰۰۵ ، ۱۲ درصد افراد، به آزمایش ایدز دسترسی داشته‌اند و تنها ۱۰ درصد از افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی در آفریقا از بیماری خود آگاه بوده‌اند. اما در سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ بیش از ۶۰۰ میلیون نفر در ۱۲۲ کشور کم درآمد آزمایش اچ‌آی‌وی انجام داده و در سال ۲۰۱۵ تقریبا ۶۰ درصد از افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی از وضعیت خود آگاه بوده‌اند.
تست‌های تشخیص سریع ( RDT یا رپیت تست ایدز )، مانند کیت‌های خود آزمایی ایدز در خانه یکی از رایجترین راههای تشخیص و کنترل بیماری ایدز در جهان هستند که سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) استفاده از آن را برای جوامع توصیه میکنند.
ایا ازمایش ایدز اشتباه میشود ؟
طبق توضیحاتی که در بالا به آن اشاره کردیم بله این احتمال وجود دارد که آزمایش ایدز اشتباه شود.
چه کسانی آزمایش بدهند؟
CDC توصیه میکند همه افراد ۱۳ تا ۶۴ حداقل یک بار آزمایش اچ‌آی‌وی را انجام دهند و افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی هستند به طور منظم هر ۳ تا ۶ ماه آزمایش ایدز را جزو مراقبت های بهداشتی خود قرار دهند تا با اطلاع از وضعیت سلامتی خود از گسترش این ویروس جلوگیری کنند.(۶و۷)
اگر نتیجه جواب آزمایش ایدز شما مثبت شده است، می توانید برای بررسی مجدد و تکرار آن از کیت تشخیص ایدز استفاده کنید و آزمایش خود را بصورت محرمانه در خانه تکرار کنید.
منابع:
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/cause-of-false-positive-hiv-results#hiv-prevalence
- https://www.aidsmap.com/about-hiv/false-positive-results-hiv-tests#toc-reactive-results-and-follow-up-testing
- https://www.healthline.com/health/hiv/test-accuracy#types-of-tests
- https://www.aidsmap.com/about-hiv/false-negative-results-hiv-tests
- https://www.webmd.com/hiv-aids/hiv-window-period
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5625583
- https://www.cdc.gov/hiv/basics/hiv-testing/getting-tested.html
سلام دکتر الان من بعد از شش ماه رابطه جنسی پرخطر در یکی از درمانگاه های شبانه روزی دولتی آزمایش دادم که همه چی بود چکاپ خون بود کلا که تست اچ آی وی هم توش بود که خدارو شکر منفی شد خیالم راحت باشه؟
درود و احترام
منفی به زندگیت برس.
آزمایشگاه های دولتی هم برای این آزمایش خوب هستند و آزمایش پیچیده ای نیست
سلام اقا دکتر منم شش ماه پیش رابطه جنسی داشتم ولی با کاندوم ولی بعد شیش ماه لوزه ه باد کرد با گره غدد لنفاویم آزمایش دادم ولی منفی شد چکارکنم هنوز خوب نشده
سلام من قبل از دادن تست ایدز واکسن گارداسیل زده بودم ایا تاثسر داره در جوابش؟
سلام وقت بخیر. من سیزده شهریور امسال رابطه دهانی داشتم. ۲۱ آبان ماه در مرکز بیماری های رفتاری تست دادم منفی بود. ۲۷ آذرماه مجدد در مرکز بیماری های رفتاری تست دادم که منفی شد. الان خیالم راحت باشه ؟
درود و احترام
منفی به زندگیت برس
باسلام
من بعد از رابطه پر خطری که داشم آزمایش دادم در ۴ماه ک گذشته بود و بعد از ۳ماه دوباره ازمایش دادم ینی بعد از ۷ماه دوباره ازمایش دادم منفی بود بازم. میخاسم ببینم من قبل آزمایش دوم، دوماه قبلش قرص پاور فیت میخوردم. امکان داره جواب منفی کاذب باشه ؟
درود و احترام
تداخلی نداره. منفی به زندگیت برس
سلام دکتر
من ۴ سال پیش رابطه جنسی پرخطر داشتم
توی یک بیمارستان خصوصی تست hiv I & II دادم و non reactive بود جواب (0.389) الان من منفی هستم یا ممکنه اشتباه شده باشه و برم دوباره تست بدم یا نیازی نیست ؟
درود و احترام
دولتی خصوصی فرقی نمیکنه. کیتها همه یکی هست. صد در صد منفی هستید و به زندگیت برس
بعد از ۴ سال تست دادم یعنی !! همین هفته پیش
سلام
من پنج ماه پیش رابطه پر خطر داشتم و از کاندوم هم استفاده کرده بودم چند روز پیش با کیت تست دادم که منفی شد دیگه نیاز نیست تست بدم؟!
درود و احترام
منفی به زندگیت برس
یه سوال دیگه که داشتم اینه که بعضی از کیت ها ۲۰۰ تومن هستند،من کیتی که خریدم ۸۵ تومن بود.
آیا فرقی با هم دارن؟!
آیا این کیتی که من خریدم دقیق هست؟!
ارزون ها قطعا بی تفاوت نیستند نسبت به گرون تر ها ولی حداقل کیفیت رو دارند
سلام
من یک رابطه پر خطر داشتم که الان ۷ماه گذشته و من دوتا آزمایشhivانجام و هر دوتا آزمایش منفی بود و من در طول ۷ماه هیچ رابطه ایی یا رفتار پر خطری نداشتم باید چه کار کنم
درود و احترام
منفی به زندگیت برس
سلام خسته نباشيد
بنده مشكل كرون روده دارم و داروهاي سركوبگر ايمني ميخورم و تذريق هر ٢٨ روز يك بار، ٧ ماه قبل رابطه رعايت نشده داشتم
لعد ٩٥ روز در دو ازمايشگاه تست الايزا هپاتيت و سفليس دادم شكت خدا منفي بود
باز استرس داشتم بعد 5 ماه و 6 رفتم تست p24ag and abs دادم ك اونم شكر خدا منفي شد
سوالم اينه ك ميتونه اين داروهاي ك ميخورم تداخل داشته باشي انتي بادي داده باشه جواب منفي كاذب زده باشه؟
(اسم دارو رميكيد و ازارام)
درود و احترام
بی تداخل نیستند ولی با توجه تکرار آزمایش و مدتی که گذشته میتونیم استناد کنیم و بگیم که منفی هستید. اگر هم باز بخوایم بیشتر احتیاط کنیم میتونید آزمایش HIV PCR بدید و مبنی آزمایشون دیگه آنتی بادی یا آنتی ژن نباشه و ژنوم ویروس باشه که هیچ تداخلی با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی نداره
با سلام من علائمی دارم چند مدتع تقریبا ۵ سال هست بی دلیل لاغر میشم من یک ورزشکار بودم و هشتاد کیلو وزنم بود الان رسیدم به 57 کیلو مدام مدفوع اسهالی و زردرنگ و خونی دارم و هرچی غذا میخورم جذب نمیشه و چندساله تعریق شبانه و گرگرفتگی دارم و مدام جوشهای چرکی میزنم ولی کیت تشخیص ایدز خریدم چون غلضت خون شدید دارم هرچی سوزن زدم خون خیلی کمی اومد با مقدار خون خیلی کم اصلا سوراخ پر نشد آزمایش گرفتم منفی درومد پدرم هم بر اثر هپاتیت فوت کرد آیا ممکنه خون کم یا ریختن گردو خاک داخل کیت باعث جواب منفی کاذب شده یا شایدم هپاتیت باشه نظر شما چیه
درود و احترام
آزمایش هپاتیت رو هم انجام بدید. اگر درمورد درست انجام دادن کیت خود آزمایی خودتون هم شک دارید میتونید تکرار کنید یا در آزمایشگاه هم انجام بدید. علائمی که گفتید ممکن مربوط به انگل های روده ای باشه. به هر نحو در اولین فرصت به متخصص داخلی یا عفونی مراجعه کنید.
سلام وقت بخیر من بعد از گذشت ۱ ماه تست الایزا دادم منفی شد و ۴۰ روز بعدش تست ریپد خانگی دادم ک بازم منفی شد امکان کاذب بودن هست؟؟
درود و احترام
احتمال بسیار زیاد منفی هستید ولی برای احتیاط بیشتر سه ماهگی هم تکرار کنید.
سلام وقت بخیر من ۲۵ روز بعد از رابطه جنسی خطرناک تست pcr دادم و منفی شد اما چیزی که من را نگران میکند دقیقا در همین تست pcr هرپس سیمپلکس بنده که قطعا مثبت هست رو منفی اعلام کرده آیا جواب اعتبار دارد؟
درود و احترام
در آزمایشگاه دیگه ای آزمایش الایزا بدید روز 28 ام
سلام دکتر من بعد از گذشت ۴۷ روز از رابطه پرخطر آزمایش HIV P24 & 1 & 2 دادم و منفی بود خداروشکر میخواستم بدونم مطمعنه از این بابت؟؟؟
و آیا قرص ایموکپ در نتیجه آزمایش تاثیرگذاره؟؟؟
درود و احترام
برای احتیاط سه ماهگی هم تکرار کنید هرچند احتمال بسیار زیاد منفی هستید.
این دارو تداخلی منفی نداره
سلام من بعداز سه ماه رفتم با کیت ابوت استفاده کردم منفی بود و خیلی نگرانم به نظر شما ایا برم آزمایش خون در بیمارستان ها انجام بدم چون علائم رو دارم؟
درود و احترام
منفی و به زندگیت برس
سلام وقت بخیر،من بنا به دلایلی از شریک جنسیم مطمین نسیتم وبهش اعتیاد ندارم،و میخام به مرکز بیماری های رفتاری برای تست ببرمش تا مطمین شم، خودمم قبلا تست دادم و از نوک انگشتم خون کرفتن که جواب تست منفی بودخداروشکر،ایا قرص یا دارویی هست که ایشون بتونه پنهانی قبلش مصرف کنه تا جواب تست رو منفی کنه؟وچطور میتونم صددرصدمطمین بشم ک
درود و احترام
خیر همچنین دارویی نداریم.
من روز ۲۸ بعد از رابطه پر خطر آرمایش الایزای نسل ۴ دادم که منفی شد، آیا قابل استناد هستش یا باید بازم تکرار کنم؟! خواهش میکنم راهنماییم کنین!
درود و احترام
احتمال بسیار زیاد منفی هستید ولی برای احتیاط بهتر هست سه ماهگی هم کنید
درود و احترام
احتمال بسیار زیاد منفی هستید ولی برای احتیاط بهتر هست سه ماهگی هم کنید. در روز 28 حداکثر آنتی ژن رو در خون داریم ولی سطح آنتی بادی پایین هست هنوز
اگه ۳ ماهگی تست الایزا بدم منفی بشه یعنی قطعا منفی هستم؟!
سلام آقای دکتر من بعداز رابطه پرخطر بلافاصله بعد 12 ساعت رفتم کلینیک داروی امتریسیتابین و تنوفوویر و دولگراتور بهم دادن و تا 28 روز خوردم توی 28 روز علائمی نداشتم و شخصی که باهاش رابطه داشتم بردم تستش منفی بود ولی از پنج روز پیش که داروها تمام شد سرگیجه و ضعف دارم هنوزم نرفتم تست بدم چون بهم گفتن بعداز دو هفته بیا میخواستم بدونم که خود این داروها ممکنه باعث بیماری بشه یا تست رو مثبت کنه؟ ممنون میشم جواب بدین خیلی درگیرم
درود و احترام
نه اصلا باعث مثبت شدن نمیشه. نگران نباش
سلام و عرض ادب
آقای دکتر من 30 روز قبل دارو های امتریستابین و تنوفوویر دیسوپروکسیل و دولوتگراویر از مرکز بهداشتی تهیه کردم و28 روز مصرف کردم د روز های 30 و 32 در دوجای متفاوت آزمایش دادم منفی بود احتمال اینکه این دارو ها باعث کاذب بلودن جواب ازمایش بشه چقدر هست؟ و پس از قطع دارو دهن دوتا آفت زد علت خاصی میتونه داشته باشه!
باکمال تشکر
درود و احترام.
برای احتیاط بعد گذشت حداقل 45 روز(از روز شروع مصرف داروها) آزمایش رو مجدد تکرار کنید.
سلام من رابطه پرخطر داشتم ولی بعد ازچند سال که رفتم زندان و اونجام ازم تست گرفتن جواب منفی بود ولی وزنم به ۷۰ کیلونمیرسه وتقریبا دوسه ماهه اسهال دارم ایامیشه مبتلاشده باشم
سلام خسته نباشید..من کم وبیش نزدیک سه یاچهارسال موادسنتی مصرف کردم..وهمان موقع رابطه پرخطر داشتم..تقریبن بعدازگذشتم چندسال رفتم زندان واونجا ازم آزمایش ایدز گرفتن..که خداروشکر جوابش منفی بود..الان تقریبن ۳ماهه موادمخدر مصرف نمیکنم..ولی اسهال دارم وچاق نمیشم..آیا امکان داره که قبلن مبتلاشده باشم..؟؟؟؟
درود و احترام
دم شما گرم که سه ماه مصرف نمیکنی و میدونیم میتونید دیگه اصلا مصرف نکنید.
درمورد موضوعی که فرمودید بهتر هست احتیاط کنیم و آزمایش ایدز رو تکرار کنید. ممکن بعد انجام آزمایش ایدز فرد مبتلا بشه.