سفلیس چیست؟ همه علائم، راه های انتقال، آزمایش و درمان قطعی

۲. مرحله ثانویه (سفلیس ثانویه)

اگر سفلیس در مرحله اولیه درمان نشود، چند هفته تا چند ماه پس از بهبودی زخم اولیه (شانکر)، وارد مرحله دوم می‌شود. در این مرحله، باکتری در سراسر بدن پخش شده و علائم گسترده‌تری ایجاد می‌کند.

علائم مرحله ثانویه

• راش‌های پوستی بدون خارش

  • معمولاً روی کف دست‌ها و کف پاها ظاهر می‌شوند، اما ممکن است در سایر قسمت‌های بدن نیز دیده شوند.
  • این ضایعات معمولاً قرمز یا قهوه‌ای مایل به قرمز هستند.
  • ممکن است ضایعات مرطوب یا مسطح باشند و به‌تدریج گسترش پیدا کنند.

همه علائم پوستی ایدز همراه با عکس

• علائم شبه آنفولانزا

  • تب، گلودرد و سردرد که شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا است.
  • تورم غدد لنفاوی (به‌ویژه در گردن، زیر بغل و کشاله ران).
  • احساس خستگی و ضعف عمومی.

• لکه‌های سفید در دهان و گلو

  • زخم‌ها و لکه‌های سفید ممکن است در داخل دهان، روی زبان، لوزه‌ها یا گلو ظاهر شوند.
  • این زخم‌ها می‌توانند دردناک باشند و باعث مشکل در بلع شوند.

• زگیل‌های تناسلی (Condylomata lata)

  • در برخی از افراد، زگیل‌های نرم و مرطوب در ناحیه تناسلی یا اطراف مقعد دیده می‌شود.
  • این زگیل‌ها بسیار عفونی هستند و می‌توانند باعث انتقال بیماری شوند.

• ریزش مو به‌صورت تکه‌ای

  • برخی از افراد مبتلا دچار ریزش مو در نواحی خاصی از سر می‌شوند که ظاهری مانند طاسی منطقه‌ای ایجاد می‌کند.

• مشکلات کلیوی و کبدی

  • در موارد نادر، سفلیس ثانویه ممکن است باعث آسیب به کبد و کلیه شود.

مدت زمان علائم در مرحله ثانویه

علائم سفلیس ثانویه ممکن است چند هفته باقی بماند و سپس ناپدید شود، اما این به معنای درمان بیماری نیست. بیماری همچنان در بدن وجود دارد و وارد مرحله نهفته می‌شود.

چرا مرحله ثانویه خطرناک است؟

• بیماری در این مرحله به شدت مسری است.
• علائم ممکن است بیایند و بروند، به همین دلیل برخی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که خوب شده‌اند.
• اگر سفلیس در این مرحله درمان نشود، وارد مرحله نهفته و سپس مرحله سوم (پیشرفته) می‌شود که عوارض جبران‌ناپذیری دارد.

۳. مرحله نهفته (سفلیس نهفته)

پس از پایان مرحله ثانویه، اگر بیماری درمان نشود، وارد مرحله نهفته می‌شود. این مرحله بدون علامت است، اما باکتری همچنان در بدن وجود دارد و ممکن است سال‌ها باقی بماند.

ویژگی‌های مرحله نهفته

• بدون علائم ظاهری: در این مرحله، فرد مبتلا هیچ علامتی از بیماری ندارد، اما عفونت همچنان در بدن فعال است.
• طولانی‌مدت بودن: مرحله نهفته ممکن است چند سال یا حتی چند دهه ادامه پیدا کند.
• دو نوع مرحله نهفته
  • نهفته زودرس: در دو سال اول پس از ابتلا، احتمال انتقال بیماری (مثلاً از طریق رابطه جنسی یا مادر به جنین) هنوز وجود دارد.
  • نهفته دیررس: پس از گذشت دو سال، احتمال انتقال از طریق رابطه جنسی تقریباً صفر می‌شود، اما خطر ورود به مرحله سوم بیماری وجود دارد.

آیا بیماری در مرحله نهفته قابل انتقال است؟

• اگرچه در بیشتر موارد بیماری در این مرحله از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شود، اما مادران باردار همچنان می‌توانند بیماری را به جنین منتقل کنند که باعث سفلیس مادرزادی می‌شود.
• همچنین، در برخی افراد، ممکن است بیماری به طور ناگهانی فعال شده و به مرحله سوم وارد شود.

نوزاد مبسفلیس مادرزادی

چرا مرحله نهفته خطرناک است؟

• فرد مبتلا احساس سلامتی می‌کند و تصور می‌کند که بیماری خودبه‌خود از بین رفته است، اما باکتری هنوز در بدن او حضور دارد.
• اگر درمان در این مرحله انجام نشود، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا وارد مرحله سوم (سفلیس پیشرفته) می‌شوند که می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به مغز، قلب و سایر اعضای بدن وارد کند.

۴. مرحله سوم (پیشرفته) – سفلیس دیررس

اگر سفلیس در مراحل اولیه یا نهفته درمان نشود، در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از افراد مبتلا بیماری به مرحله سوم (سفلیس پیشرفته یا دیررس) وارد می‌شود. این مرحله می‌تواند سال‌ها یا حتی دهه‌ها پس از عفونت اولیه رخ دهد و باعث آسیب‌های جدی و غیرقابل‌برگشت به اندام‌های حیاتی بدن شود.

عوارض مرحله سوم سفلیس چیست

در این مرحله، باکتری ترپونما پالیدوم به اندام‌های داخلی حمله کرده و باعث آسیب‌های گسترده می‌شود. مهم‌ترین مشکلات عبارتند از:

۱. مشکلات قلبی و عروقی

• تورم و التهاب شریان آئورت که می‌تواند منجر به پارگی آن و مرگ شود.
• بیماری‌های قلبی عروقی و نارسایی قلبی.

۲. مشکلات عصبی (نوروسفلیس)

سفلیس می‌تواند به سیستم عصبی حمله کند و باعث نوروسفلیس شود که عوارض خطرناکی دارد:

• سردردهای شدید و مزمن
• مشکلات بینایی و حتی کوری
• فلج قسمتی از بدن یا فلج کامل
• اختلالات روانی، زوال عقل و تغییر شخصیت
• از دست دادن حافظه و مشکل در تمرکز

۳. مشکلات اسکلتی و عضلانی

• تحلیل رفتن استخوان‌ها و مفاصل
• دردهای مزمن عضلانی و استخوانی
• مشکلات حرکتی و ناتوانی در راه رفتن

۴. ایجاد گومای سفیلیسی (Syphilitic Gummas)

• در برخی بیماران، توده‌های نرم و متورم (گومای سفیلیسی) در اندام‌های مختلف بدن، از جمله پوست، استخوان‌ها، کبد و مغز تشکیل می‌شود.
• این زخم‌ها می‌توانند تخریب شدید بافتی ایجاد کنند و در مواردی کشنده باشند.

چرا مرحله سوم سفلیس خطرناک است؟

• این مرحله غیرقابل‌برگشت است. آسیب‌های وارد شده به اندام‌ها، حتی با درمان، به‌طور کامل بهبود نمی‌یابند.
• می‌تواند باعث مرگ شود، به‌ویژه اگر قلب یا مغز درگیر شده باشند.

کیت خودارزیابی ایدز – کیت خانگی آزمایش ایدز

کیت خودارزیابی ایدز چیست؟ (محصولی است که با خواندن دستورالعمل آن، می‌توان آزمایش ایدز خود را بصورت محرمانه انجام داد.)

راه‌های انتقال سفلیس چیست

۱. انتقال از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده

شایع‌ترین راه انتقال سفلیس، تماس جنسی است. این بیماری می‌تواند از طریق انواع روابط جنسی منتقل شود:

• رابطه واژینال بدون استفاده از کاندوم
• رابطه مقعدی که ریسک انتقال بیشتری دارد
• رابطه دهانی (در صورتی که فرد آلوده زخم فعال داشته باشد)

۲. انتقال از مادر به جنین (سفلیس مادرزادی)

اگر یک زن باردار مبتلا به سفلیس درمان نشود، باکتری از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود. این وضعیت می‌تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد:

• مرگ جنین یا سقط جنین
• نقایص مادرزادی شدید
• تأخیر در رشد نوزاد
• مشکلات عصبی و اختلالات مغزی

تمام زنان باردار باید در اوایل بارداری آزمایش سفلیس انجام دهند تا در صورت ابتلا، تحت درمان قرار بگیرند و از انتقال به جنین جلوگیری شود.

۳. تماس مستقیم با زخم‌های باز فرد مبتلا

سفلیس می‌تواند از طریق تماس پوستی مستقیم با زخم‌های عفونی (شانکر) منتقل شود، حتی اگر تماس غیرجنسی باشد. اما این روش انتقال نادر است و بیشتر در محیط‌های پزشکی غیراستریل یا هنگام تماس نزدیک با فرد آلوده اتفاق می‌افتد.

آیا سفلیس از طریق موارد زیر منتقل می‌شود؟

• استفاده مشترک از توالت، حوله، لباس، استخر، ظروف غذا یا بوسیدن؟
  خیر، سفلیس از طریق وسایل شخصی، بزاق، یا تماس‌های عادی روزمره منتقل نمی‌شود.

• خون و سرنگ مشترک؟
  انتقال از طریق تزریق خون یا استفاده از سرنگ مشترک بسیار نادر است، زیرا این روش عمدتاً برای بیماری‌هایی مانند HIV یا هپاتیت مطرح است.

تشخیص سفلیس

۱. آزمایش خون (VDRL و RPR)

آزمایش‌های اولیه سفلیس معمولاً از طریق آزمایش خون انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها وجود آنتی‌بادی‌هایی را بررسی می‌کنند که سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت تولید کرده است.

• آزمایش VDRL (Venereal Disease Research Laboratory)

  • یکی از آزمایش‌های اولیه برای تشخیص سفلیس است.
  • بررسی می‌کند که آیا بدن فرد در برابر عفونت، آنتی‌بادی تولید کرده است یا خیر.
  • نتیجه ممکن است در مراحل اولیه بیماری منفی باشد (به‌ویژه در هفته‌های اول).

• آزمایش RPR (Rapid Plasma Reagin)

  • مشابه VDRL است و سطح آنتی‌بادی‌های غیر اختصاصی را اندازه‌گیری می‌کند.
  • برای بررسی شدت بیماری و پیگیری روند درمان نیز استفاده می‌شود.

۲. آزمایش FTA-ABS برای تشخیص قطعی

• آزمایش FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption) یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تأیید تشخیص سفلیس است.
• در این آزمایش، آنتی‌بادی‌های اختصاصی بر ضد باکتری ترپونما پالیدوم بررسی می‌شود.

• اگر این آزمایش نتیجه مثبتی نشان دهد، یعنی فرد به سفلیس مبتلا است، حتی در صورت عدم وجود علائم بیماری.

  تست STD چیست؟ هر آنچه باید درباره آزمایش بیماری‌های مقاربتی بدانید

۳. نمونه‌برداری از زخم (در موارد خاص)

• اگر فرد در مرحله اولیه سفلیس زخم (شانکر) داشته باشد، ممکن است پزشک نمونه‌ای از ترشحات زخم را برای بررسی زیر میکروسکوپ تهیه کند.
• در این روش، باکتری ترپونما پالیدوم مستقیماً در زیر میکروسکوپ دارک‌فیلد (Dark-field Microscopy) مشاهده می‌شود.
• این روش معمولاً برای تشخیص سفلیس اولیه استفاده می‌شود، اما به دلیل دسترسی محدود، کمتر انجام می‌شود.

چه زمانی باید آزمایش سفلیس انجام داد؟

اگر فرد یکی از شرایط زیر را داشته باشد، انجام آزمایش سفلیس توصیه می‌شود:

• داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده با فردی که وضعیت سلامتی او نامشخص است.
• مشاهده زخم بدون درد در ناحیه تناسلی، دهان یا مقعد.
• مشاهده راش‌های پوستی بدون خارش روی کف دست‌ها یا کف پاها.

• اگر شریک جنسی فرد مبتلا به سفلیس باشد و نتیجه تست او مثبت شود.

• زنان باردار باید در اوایل بارداری، در هفته ۲۸ و در زمان زایمان آزمایش سفلیس انجام دهند.