حجامت و ایدز

حجامت روشی درمانی در طب سنتی مصر باستان، یونان باستان، طب چینی، تبتی، آمریکای جنوبی، طب ایرانی و طب اسلامی است هرچند پزشکی مدرن هنوز نیز درباره ی اثر درمانی آن با شک و تردید نگاه می کند و آن را هنوز نیازمند به انجام تحقیقات بیشتر می داند. ایدز یکی از بیماری های عفونی کشنده جامعه بشری در طی چهل سال گذشته است. در این مقاله ارتباط حجامت و ایدز با یکدیگر را توضیح می دهیم:

حجامت چیست ؟

حجامت یک روش درمانی سنتی در کشورهای مختلف جهان است. در این روش لیوان هایی شیشه ای یا از جنس هایی دیگر مانند چوب بامبو یا شاخ حیوانات را روی پوست ( اغلب پشت ) قرار می دهند. سپس با گرما یا مکش درون آن ایجاد خلاء می کنند. این خلاء باعث کشیده شدن خون و بافت های زیرپوستی به سطح پوست میشود. سپس با ایجاد زخم هایی با تیغ این خون و بافت ها را از بدن خارج می کنند. این نوع حجامت که با خروج خون همراه است را حجامت تر می گویند. حجامت یا cupping therapy بعنوانی روش درمان خانگی برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها از سرماخوردگی تا درد ماهیچه ها در کشورهای مختلفی کاربرد دارد . با این حال تاکنون تحقیقات استاندارد و جامع ای درباره ی اثر بخشی آن انجام نشده است.(1)

تاریخ حجامت ( از 5500 سال قبل تا الان )

در طول تاریخ، تکنیک‌ها و سبک‌های حجامت اغلب متناسب با مکان‌های جغرافیایی بوده است که در آن انجام می‌شده است. همچنین از مواد محلی منطقه خود برای انجام آن استفاده می کردند. شاخ حیوانات، بامبو، سرامیک، شیشه، فلز و پلاستیک در این عمل که از دوران باستان یافت می‌شود، استفاده می‌شده است. فرهنگ‌های مصری، چینی، یونانی، کره‌ای، تبتی و آمریکای لاتین و بعدها اسلامی حجامت را در فرهنگ خود داشته و دارند . که در همگی این تمدن ها دلیل حجامت را تقویت توانایی بدن در ترمیم خود بیان می کنند.

در شمال آفریقا، استفاده از حجامت برای درمان بیماری برای اولین بار بر روی پاپیروس ایبر (1550  قبل از میلاد ) ثبت شد است. همچنین لوح های سنگی، از 3500 سال قبل از میلاد مسیح از مصر باستان در این باره کشف شده است. جایی که یک فنجان حجامت علامت زبان مصری برای اشاره به یک پزشک است. در آسیا، در زمان سلسله جین، ( 281-341 پس از میلاد ) به استفاده از شاخ حیوانات به‌عنوان وسیله‌ای برای تخلیه مایعات و خون از بدن اشاره شده است. (1) در یونان باستان نیز بقراط (۴۶۰  – ۳۷۷ پیش از میلاد ) حجامت را برای درمان بسیاری از بیماری ها توصیه کرده است.(2)

از سال 622 بعد از میلاد ( سال اول هجری قمری ) با ظهور اسلام در کشورهای عربی و اسلامی، نیز استفاده از حجامت برای بیماری ها توصیه شد.(1) در حدیثی از امام ششم مذهب شیعیان منقول است که : ” جبرئیل براى حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم مسواک و حجامت را آورد. “. با این حال ممکن است، حضرت محمد در طی سفرهای تجاری خود به سرزمین های مختلف با این روش درمانی آشنا شده اند و این آشنایی باعث گسترش حجامت در دنیای اسلام شده است که تا این دوران نیز ادامه دارد. ابن سینا نیز در کتاب القانون ( در سال 1025 پس از میلاد ) خود حجامت را برای درمان بیماری های قاعدگی توصیه می کند.(2)

مقاله مرتبط: درمان ایدز با قرآن

جایگاه حجامت در پزشکی مدرن دنیا

با شروع پزشکی مدرن در قرن 19 ام همگام با پیشرفت سریع علم در شاخه های مختلف از جمله آمار و آنالیز اطلاعات، آگاهی از وجود میکروب ها و اهمیت ضدعفونی، ساخت انتی بیوتیک، بهبود روند تشخیص درمان و پیشگیری از بیمار و … پزشکی مدرن آغاز شد. در پزشکی مدرن مبنای تصمیم گیری، انجام تحقیقات استاندار پزشکی روی تعداد زیادی از افراد جامعه است. یعنی اگر بگوییم “  حجامت ایدز را درمان می کند “  نمیتوانیم طبق حدس خود یا حرف بزرگان آن را درست بدانیم و باید این فرضیه را روی تعدادی فرد مبتلا به ایدز آزمایش کنیم و بعد ببنیم آیا درمان شده اند یا نه.

مطالعات علمی چه می گویند؟

علی رغم صحبت زیاد درباره ی حجامت در دنیا با این حال هنوز تحقیقات علمی جامع و استانداردی در این در باره انجام نگرفته است.(3) و نتایج تحقیقات انجام شده نیز با یکدیگر متناقض است. در پزشکی مدرن حجامت را نوعی روش درمانی طب مکمل یا طب جایگزین (Complementary Medicine) محسوب می کنند. طب مکمل، روش های درمانی هستند که از روش های علمی مرسوم پیروی نکرده با این حال توسط مردم جوامع مختلف استفاده می شوند.

در تحقیقاتی توسط محققین استرالیایی و چینی که به  بررسی 135 تحقیق مرتبط با اثرات درمانی حجامت در کشورهای مختلف پرداختند، به این نتیجه رسیدند که حجامت درصورتی که در کنار سایر روش های درمانی چون طب سوزی و داروهای معمول تجویز شود میتواند برای کمک به درمان بیماری های چون جوش صورت (آکنه)، هرپس زوستر، فلج صورت و آرتروز گردن مفید باشد. با این حال این محققین عنوان کردند که بسیاری از این 135 تحقیق روش و متد ضعیفی داشتند و تحقیقات بیشتر در این زمینه باید صورت گیرد.(4) در بین این تحقیقات هیچ گونه تحقیقی در زمینه درمان ایدز با حجامت انجام نشده است.

در ادامه این مطلب که بررسی ارتباط حجامت و ایدز میپردازیم به سراغ شناخت بیشتر ایدز و HIV میرویم:

ایدز چیست ؟

ایدز یک بیماری عفونی است که درصورت عدم مصرف دارو برای فرد مبتلا می تواند بسیار کشند باشد. عامل این بیماری ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی (HIV) میباشد. این ویروس پس از ورود به بدن تا سال ها می تواند هیچ گونه علامتی نداشته باشد و فرد مبتلا کاملا سالم باشد، کار و ازدواج کند و هر چند ماه یکبار نیز در حالی که از ابتلای خود به HIV اطلاع ندارد اقدام به حجامت کند و بدون اطلاع خود سایرین را نیز به این بیماری مبتلا کند.

طبق آمار مرکز بهداشت جهانی، ویروس HIV که عامل بیماری ایدز است، تاکنون باعث ابتلای 6/85 میلیون نفر و  مرگ بیش از 40 میلیون انسان شده است. این بیماری حتی در کشورهای پیشرفته دنیا نیز سالانه باعث مرگ هزاران انسان می شود. تعداد مرگ ناشی از ایدز در آمریکا سالانه 13000 نفر و در چین 19000  نفر می باشد. (5)  طب سنتی و شرکت های داروسازی هیچ کدام از این کشورها ادعایی بر درمان ایدز بصورت قطعی نکرده اند.

راه های انتقال ایدز

اچ آی وی از طریق خون و ترشحاتی چون مایع منی، ترشحات واژن و شیر منتقل می شود. در این میان در فرد مبتلا به ایدز تعداد این ویروس در خون نسبت به سایر ترشحات بدن بسیار بیشتر است. اگر خون فرد مبتلا به هر طریقی وارد بدن فرد دیگری شود باعث ابتلای وی به این ویروس می شود.  از دیگر راه های شایع انتقال ایدز رابطه جنسی می باشد. ( تمام راه های انتقال ایدز )

انتقال ایدز در حجامت

با توجه به اینکه یکی از راحتترین راه های انتقال ایدز تماس با خون و وسایل آلوده به خون فرد مبتلا می باشد، در حجامت بخصوص در شرایطی که در محیط غیربهداشتی و انجام آن توسط فردی که نسبت به بیماری های قابل انتقال از طریق خون اطلاعاتی ندارد، باشد، خطر انتقال ایدز و هپاتیت بالا است.

طبق مطالعات برای کسی که حجامت را انجام می دهد و همچنین برای فردی که بر وی این عمل انجام می شود، احتمال و خطر ابتلا به ایدز، هپاتیت بی و هپاتیت سی وجود دارد. در مطالعه ای که بر روی 24498 فرد مبتلا به هپاتیت سی در کشور عربستان بعنوان کشوری مسلمان که حجامت در آن مرسوم است، انجام شد، مشخص کرد که یکی از راه های اصلی ابتلا در بخش قابل توجهی از این بیماران، حجامت بوده است. (6) در مطالعه دیگری که در مصر و با بررسی357  تحقیق علمی صورت گرفت، حجامت بعنوان یکی از راه های انتقال هپاتیت c عنوان شد. راه انتقال ویروس ایدز و هپاتیت سی، برای هر دو، خون و ترشحات آلوده بدن است.(7) بنا به این تحقیقات احتمال انتقال ایدز با حجامت وجود دارد.

درمان ایدز با حجامت

هیچ مقاله تحقیقاتی علمی فارسی و انگلیسی در این زمینه منتشر نشده است.

از سوی دیگر ادعا درمان ایدز با حجامت که توسط فردی در موسسه تحقیقات حجامت ( این موسسه در سال 1395 دو روز قبل از انتشار خبر ادعای درمان ایدز با حجامت توسط وزارت بهداشت پلمپ شد ) عنوان شد، بسیار خطرناک است زیرا باعث می شود افراد مبتلا به ایدز حجامت بیشتری انجام دهند و درصورتی که فرد انجام دهنده از ابتلای ایشان اطلاع نداشته باشد، خطر ابتلای وی و سایرین نیز وجود دارد. در عین حال فرد مبتلا به ایدز نیز درخطر ابتلا به بیماری های دیگری چون هپاتیت قرار میگیرد.  تا لحظه نگارش این مقاله هیچ روش گیاهی، سنتی، شیمیایی یا معجون برای درمان قطعی برای ایدز وجود ندارد و چنین ادعاهایی کذب است.

بتازگی حجامت کرده ام آیا نگران باشم ؟

اگر شرایط کاملا بهداشتی را رعایت کرده اند جای هیچ نگرانی ندارد. با این حال اگر احتمال ابتلا را می دهید پس از گذشت حداقل 45 روز به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری برای انجام رایگان تست ایدز مراجعه کنید.

• از استریل و یکبار مصرف بودن لیوان حجامت، تیغ، بادکش، پنس و… مطمئن باشید.
• هنگام مراجعه دقت داشته باشید که همه وسایل غیر یکبار مصرف مانند پنس را باید با فور یا اتوکلاو استریل کنند و خون و آلودگی از افراد دیگر روی آن نباشد.
• فرد انجام دهند باید دستکش و ماسک بپوشند.
• پس از پایان حجامت خون اضافه و خارج شده از بدن را باید به شیوه ای صحیح امحا کنید تا باعث انتقال بیماری به سایرین نشود.
• حداقل تا شش ماه پس از حجامت اقدام به اهدای خون نکنید. ( چگونه خونی سالم اهدا کنیم ؟)

مبتلا به HIV هستم آیا حجامت کنم ؟

هیچ تحقیقات علمی مبنی بر اثر درمانی حجامت بر ایدز وجود ندارد و توصیه ما بر این است که بی دلیل آسیبی بدون نفع به بدن خود نزنید. همچنین دیگران را در خطر ابتلا به این ویروس قرار ندهید. بهترین روش درمانی شما استفاده منظم داروهای تجویزی توسط پزشک متخصصتان است. با مصرف این دارو ها و انجام آزمایش وایرال لود و شمارش سطح سی دی چهار در خون خود میتوانید عمری طولانی و سالم و فعال داشته باشید.

اگر سوال و نکته ای هست میتوانید در قسمت دیدگاه ها مطرح کنید تا پاسخ گوی آن باشید.

منابع:

• https://medcraveonline.com/IJCAM/a-reflection-on-cupping-therapy-and-historical-medical-dominance.html
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28494847/
• https://www.webmd.com/balance/cupping-therapy
• https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0031793
• https://www.who.int/data/gho/data/themes/hiv-aids
• https://www.ajicjournal.org/action/showPdf?pii=S0196-6553%2814%2900946-8
• https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/liv.12617