آیا ایدز درمان دارد؟
در جواب آیا ایدز درمان دارد؟ باید گفت که ویروس اچ‌آی‌وی به نوع خاصی از سلول‌های ایمنی متصل شده و باعث تخریب آن‌ها و درنهایت تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. در حال حاضر به جز موارد بسیار نادر، سایر افراد مبتلا نمی‌توانند این ویروس را برای همیشه در بدن خود از بین ببرند (۱).
درمان قطعی ایدز، به معنی از بین رفتن همه ویروس‌ها در فرد مبتلا هنوز در مرحله آزمایش است و دانشمندان توانسته اند تنها سه بیمار را با پیوند مغز استخوان درمان کنند. بنابراین برای عموم افراد نمی‌توان از این درمان پیشرفته استفاده کرد زیرا هزینه زیادی را به همراه دارد. از طرفی سلول‌های که برای پیوند مغز استخوان انتخاب می شوند باید به صورت غیر طبیعی نسبت به ویروس ایدز مقاوم باشند که بسیار نادر است. درواقع تنها یک درصد از افراد در جهان، به‌طور طبیعی نسبت به ابتلا به بیماری ایدز مقاوم هستند.
سلول‌های ایمنی این افراد به طور طبیعی گیرنده اصلی برای اتصال ویروس ایدز را در سطح خود ندارند (CCR5). بنابراین در صورت آلوده شدن خون این افراد به ویروس HIV، ویروس نمی‌تواند در درون سلول‌های ایمنی پنهان شود و توسط سیستم ایمنی نابود می‌شود. اگر سلول‌های مغز استخوان این افراد به اشخاص مبتلا به بیماری ایدز پیوند زده شود، سیستم ایمنی مبتلایان در طولانی مدت نسبت به ویروس ایدز مقاوم می‌شود.
اما همانطور که اشاره شد به دلیل تعداد کم این افراد در جهان و از طرفی شرایط سخت پیوند مغز استخوان (مشابه بودن خصوصیات ژنتیکی سلول‌های فرد میزبان و فرد دهنده پیوند)، درمان بیماری با این روش بسیار محدود اما امیدوارکننده است (۲).
درمان اچ‌آی‌وی
عفونت اچ‌آی‌وی دارای سه مرحله، شامل، عفونت اولیه یا حاد، عفونت مزمن و مرحله سوم نقص ایمنی اکتسابی یا بیماری ایدز است. در افرادی که برای تشخیص و کنترل عفونت اچ‌آی‌وی اقدام نمی‌کنند ، در طولانی مدت به بیماری ایدز دچار می‌شوند.
مرحله ایدز خطرناک‌ترین مرحله عفونت اچ‌آوی است و معمولاً افرادی که تحت درمان اچ‌آی‌وی قرار می‌گیرند ، این مرحله را تجربه نمی‌کنند.
بیش از ۲۵ سال از تولید اولین داروی ترکیبی سه گانه برای درمان ایدز می‌گذرد و تنها در مدت دو سال بعد از شروع درمان اچ‌آی‌وی ، ۶۰ درصد از مرگ و میرهای مرتبط با عفونت اچ‌آی‌وی و ایدز کاهش یافت. از سال 1996 تا امروز عملکرد داروهای ضد رتروویروسی بسیار بهبود یافته است.
در سال 2022 ، 26 داروی مختلف برای درمان اچ‌آی‌وی مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قرار گرفته است. اثرات درمانی داروهای اولیه ایدز بعد از چندین سال ، به دلیل مقاومت‌های دارویی ویروس ، کمتر شده است . اما امروزه ، داروهای ضد رتروویروسی عفونتی را که زمانی حکم اعدام برای افراد تلقی می‌شد به یک بیماری مزمن تبدیل کرده‌اند.(۱)
درمان قطعی ایدز
درمان قطعی ایدز، به معنی از بین رفتن همه ویروس‌ها در فرد مبتلا هنوز در مرحله آزمایش است و دانشمندان توانسته اند تنها سه بیمار را با پیوند مغز استخوان درمان کنند. بنابراین برای عموم افراد نمی‌توان از این درمان پیشرفته استفاده کرد زیرا هزینه زیادی را به همراه دارد. از طرفی سلول‌های که برای پیوند مغز استخوان انتخاب می شوند باید به صورت غیر طبیعی نسبت به ویروس ایدز مقاوم باشند که بسیار نادر است. درواقع تنها یک درصد از افراد در جهان، به‌طور طبیعی نسبت به ابتلا به بیماری ایدز مقاوم هستند.
سلول‌های ایمنی این افراد به طور طبیعی گیرنده اصلی برای اتصال ویروس ایدز را در سطح خود ندارند (CCR5). بنابراین در صورت آلوده شدن خون این افراد به ویروس HIV، ویروس نمی‌تواند در درون سلول‌های ایمنی پنهان شود و توسط سیستم ایمنی نابود می‌شود. اگر سلول‌های مغز استخوان این افراد به اشخاص مبتلا به بیماری ایدز پیوند زده شود، سیستم ایمنی مبتلایان در طولانی مدت نسبت به ویروس ایدز مقاوم می‌شود.
اما همانطور که اشاره شد به دلیل تعداد کم این افراد در جهان و از طرفی شرایط سخت پیوند مغز استخوان (مشابه بودن خصوصیات ژنتیکی سلول‌های فرد میزبان و فرد دهنده پیوند)، درمان بیماری با این روش بسیار محدود اما امیدوارکننده است.(3)
چرا داروهای موجود برای ویروس اچ‌آی‌وی درمان‌های قطعی بیماری ایدز محسوب نمی‌شود؟!
داروهای ضد رتروویروسی ، عامل بیماری را از بین نمی‌برند و تنها مراحل مختلف چرخه تولید و تکثیر ویروس را مسدود میکنند.
با انجام این کار ویروس اچ‌آی‌وی ، قادر به تکثیر و نسخه برداری از RNA خود نیست. به همین دلیل اگرچه با درمان‌های ضد ویروسی می‌توان ویروس را به طور کامل سرکوب کرد ، اما همیشه تعدادی از ویروس‌ها در مخازن نهفته بدن باقی می‌مانند و در صورت توقف درمان دوباره تعداد ویروس‌ها را در بدن افزایش می‌دهند.
علاوه بر این اگر داروها نامنظم مصرف شوند ، جهش‌های ویروسی باعث مقاومت در برابر داروها می‌شوند و ادامه این روند ممکن است منجر به شکست درمان شود.
در حال حاضر درمان‌های ضد رتروویروسی در هفت دسته مختلف طبقه‌بندی می‌شوند که هر کدام مرحله خاصی از چرخه تکثیر ویروس اچ‌آوی را مسدود میکنند.
1_ مهار کننده‌های کپسید
2_بازدارنده‌های ورود و یا پیوستن ویروس به سلول هدف
3_ مهار کننده‌های نوکلئوزیدی رونوشت معکوس از RNA ویروس
4_مهارکننده‌های غیرنوکلوزیدی رونوشت معکوس ویروسی
5_ مهارکننده‌های پروتئاز
6_مهارکننده‌های اینتگراز
7_ و تقویت کننده‌های فارماکوکینتیک ، دسته‌های مختلف داروهای ضد ویروس اچ‌آی‌وی هستند.(۱)
با وجود داروهای ترکیبی ضد رتروویروسی، آیا ایدز درمان دارد؟
داروهای ضد رتروویروسی درمان قطعی بیماری ایدز نیستند؛ درواقع این داروها با جلوگیری از تکثیر ویروس ایدز مانع پیشرفت بیماری می‌شوند. در صورت مصرف منظم داروهای مذکور، توانایی سیستم ایمنی افراد HIVمثبت برای مقابله با بیماری‌ها حفظ شده و فرد می‌تواند زندگی تقریبا عادی داشته‌باشد.
معمولا داروهای ضد رتروویروسی به صورت ترکیب از دو یا چند دارو برای سرکوب حداکثری ویروس ایدز استفاده می‌شوند. درنتیجه، افراد بجای مصرف تعداد زیادی دارو، روزانه با مصرف یک قرص بیماری را کنترل میکنند.
در اثر درمان افراد مبتلا به‌وسیله این داروها، پس از یک دوره طولانی مدت، تعداد ویروس ایدز به حدی کاهش پیدا می‌کند که دیگر قابل شناسایی نخواهد بود. با قطع دارو، ممکن است چند سال طول بکشد تا دوباره تعداد ویروس اچ‌آی‌وی در بدن افزایش یافته و قابل شناسایی شود. در صورت عود بیماری داروها باید مجدداً به صورت منظم استفاده شوند.
طبق پروتکل مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها آمریکا (CDC)، افراد در صورت فراموش کردن یک دوز از داروهای ایدز، باید هر زمان که متوجه این موضوع شدند دارو را مصرف کرده و دوزهای بعدی را طبق برنامه استفاده کنند. اما در صورت فراموش شدن چندین دوز از دارو، نیاز به مشورت با پزشک متخصص است (۳).
برای افراد مبتلا به مرحله آخر اچ‌آی‌وی، آیا بیماری ایدز درمان دارد؟
همانطور که در آغاز این مقاله ذکر شد مرحله آخر عفونت اچ‌آی‌وی خطرناک‌ترین مرحله بیماری است و در صورت عدم تشخیص و درمان عفونت ، معمولاً افراد بیشتر از سه سال عمر نخواهند کرد اما در افرادی که در این مرحله درمان بیماری ایدز را شروع میکنند.، در صورتی که مبتلا به سرطان‌های غیر قابل درمان نباشند می‌توانند با استفاده از داروهای ضد رتروویروسی و انجام مراقبت‌های پزشکی ، قدرت سیستم ایمنی را افزایش ، علائم بیماری را مدیریت و پیشرفت عوارض ناشی از بیماری را کاهش دهند.
در افراد مبتلا به مرحله آخر عفونت ایدز علاوه بر درمان‌های دارویی ،باید با انجام مراقبت‌های بهداشتی در مواجهه با افراد مبتلا ، فراهم آوردن محیط بدون استرس و برقراری روابط صمیمی و دوستانه با این افراد و تلاش برای تهیه یک رژیم غذایی متعادل با مواد غذایی مغذی، فیبر و مایعات فراوان و کاهش استفاده از غذاهای چرب و سرخ شده می‌توان کیفیت زندگی افراد مبتلا به ایدز را بهبود بخشید.(5)
درمان ایدز در ایران
در ایران پروتکل‌های خدمات مربوط به بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی و ایدز در برخی از مراکز بهداشتی، درمانی و در کلیه مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری انجام می‌شود.
با توجه به اینکه ویروس اچ‌آی‌وی موجب نقص در عملکرد و کارایی گلبول‌های سفید خون می‌شود تمام مراقبت‌های بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی در راستای تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از عواملی که باعث ضعف این سیستم می‌شوند و همچنین جلوگیری از ورود ویروس‌های بیشتر و کم کردن تعداد ویروس‌های اچ‌آی‌وی خون افراد مبتلا است.
تجویز داروهای ضد رتروویروسی، و وسایل جلوگیری از انتقال عفونت، ارزش‌یابی وضعیت بیماری، واکسیناسیون، مشاوره و کنترل استرس، مراقبت از همسر و خانواده‌های افراد مبتلا و حمایت‌های معیشتی از جمله خدمات این مراکز است.
داروهای درمان اچ‌آی‌وی و ایدز معمولا به صورت رایگان در اختیار مبتلایان قرار می‌گیرد.(6)
منابع:
(۱)https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hiv-aids/diagnosis-treatment/drc-20373531
(۲)https://www.webmd.com/hiv/how-close-to-hiv-cure
(۳)https://www.cdc.gov/hiv/basics/livingwithhiv/treatment.html
بسته پیشنهادی خودمراقبتی ( حاوی یک کیت ایدز، یک هپاتیت بی ، یک هپاتیت سی ABON )
Original price was: 297,000 تومان.287,000 تومانCurrent price is: 287,000 تومان.
اقتصادی خانواده ( 6 کیت ایدز ABON )
Original price was: 594,000 تومان.549,000 تومانCurrent price is: 549,000 تومان.
پیشنهادی پارتنری ( 4 کیت ایدز ABON)
Original price was: 396,000 تومان.379,000 تومانCurrent price is: 379,000 تومان.
ممنون از مقاله خوبتون