راه های انتقال ایدز
راه های انتقال ایدز چیست ؟ بطور کلی ایدز از راه خون، مایع منی، مایع قبل از ارضا شدن مرد (پیشاب)، ترشحات مقعد، ترشحات واژن، شیرمادر و مایعاتی که با این‌ها مخلوط شده باشند، از فرد مبتلا، در صورت تماس با خون یا بافت موکوسی آسیب دیده ( بافت‌های سطحی دستگاه تناسلی، دستگاه گوارش، دهان، بینی، داخل پلک ) فردی که مبتلا نیست، منتقل می‌شود. با توجه این توضیحات در ادامه همه روش‌‌های شایع، غیر شایع و نادر انتقال ایدز را توضیح می‌دهیم
شایع ترین راه‌های انتقال ایدز (به ترتیب)
1- رابطه جنسی
در رابطه جنسی بیشترین خطر انتقال ایدز (به ترتیب)
الف: مفعول رابطه جنسی مرد با مرد
ب: زن در رابطه مقعدی مرد با زن
پ: فاعل رابطه جنسی مرد با مرد
ت: مرد در رابطه مقعدی مرد یا زن
ث: زن رابطه واژینال مرد با زن
ج: مرد رابطه واژینال مرد با زن
چ: رابطه دهانی ناحیه جنسی برای هر دو جنس ( غیرشایع )
ح : بوسه فرانسوی ( لب عمیق )( غیرشایع )
2- استفاده از سرسرنگ مشترک برای تزریق مواد مخدر یا دارو
در ایران یکی از شایعترین راه‌های انتقال ایدز استفاده از سرسرنگ مشترک در بین معتادین به مواد مخدر است. گاها در باشگاه‌های ورزشی نیز برای تزریق دارو ممکن از از سرنگ مشترک استفاده کنند.
دیگر موارد شایع انتقال ایدز
3- حجامت، تاتو ، پیرسینگ بدون رعایت موارد بهداشتی
4- مادر به جنین در طی حاملگی یا شیر دهی
5- تزریق خون و فراورده‌های خونی ( در موارد نادر است ولی اگر اتفاق بیوفتد احتمال مبتلا شدن فرد بالاست.)
راه‌های غیر شایع انتقال ایدز
1- گاز گرفته شدن توسط فرد مبتلا (در حد از بین رفتن لایه‌های سطحی پوست) (2)
2- بوسه عمیق در زمانی که زخمی در ناحیه دهانی فرد مبتلا باشد.
3- نیدل استیک (فرو رفتن سر سوزن فرد مبتلا به بدن پرستار، پزشک و…)
راه‌های نادر انتقال ایدز
1- رابطه دهانی یا بوسه عمیقی که زخمی در ناحیه دهانی یا تناسلی وجود ندارد.(4)
2- پیوند عضو
3- کاشت ناخن همراه با خونریزی (6)
4 – غذای پیش جویده شده توسط مادر یا مراقب نوزاد و دادن آن به نوزاد یا کودک
5- انتقال از رابطه جنسی زن با زن (5)
6- تخلیه و مکیدن زخم فرد مبتلا (در یک مورد نادری مادر بزرگی 78 ساله از نوه دختری 24 ساله خود در آفریقا ) (3)
راه‌های عدم انتقال ایدز
بطور کلی ایدز از راه روابط اجتماعی معمولی مانند دست دادن،حرف زدن،بغل کردن و… منتقل نمی شود و راه انتقال خون و ترشحات جنسی می‌باشد. مواردی چون:
1- ظروف مواد غذایی
2- دست دادن و حرف زدن و بغل کردن و روبوسی معمولی
3- محیط‌های عمومی مانند مترو و وسائل نقلیه عمومی
4- سرفه و عطسه
5- نیش پشه و حشرات
6- همکاری و همکلاسی یا معاشرت‌های طولانی اجتماعی
7- استفاده از لباس یا لباس‌شویی یا ظرف‌شویی مشترک
آیا ایدز با بوسه یا رابطه دهانی نیز انتقال می یابد؟
در صورتی که بوسیدن به صورت سطحی باشد احتمال انتقال صفر است.
در صورتی که بوسه همراه خوردن لب و زبان شریک جنسی ( بوسه فرانسوی )باشد :
ویروس ایدز در بزاق وجود دارد هرچند خود بزاق باعث انتقال ایدز نمی‌شود ولی مسواک زدن باعث پاره شدن مویرگ‌های لثه و خونریزی‌های مویرگی می‌شود واین می‌تواند باعث ورود خون به دهان و داخل بزاق شود. با توجه به این نکات این نوع بوسه، احتمال دارد باعث انتقال ایدز شود ولی احتمال آن نسبت به سکس واژینال و مقعدی بسیار کمتر است.
ممکن است مبتلا شده باشم، چه کنم؟
اگر در معرض یکی از موارد فوق قرار گرفته اید، نگران نباشید. بهترین و تنها کاری که باید انجام دهید انجام آزمایش ایدز بعد از دوره پنجره آن است ( بطور کلی بعد یک ماه ). برای انجام این آزمایش می‌توانید به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری یا آزمایشگاه تشخیص طبی مراجعه کنید و یا از کیت خودارزیابی ایدز استفاده کنید و آزمایش خود را بصورت محرمانه انجام دهید.
منابع:
1- https://www.hiv.gov/hiv-basics/overview/about-hiv-and-aids/how-is-hiv-transmitted/
2-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7674319/
3- https://jmedicalcasereports.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13256-021-02918-y
4- https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1258/0956462971920695?journalCode=stda
5- https://www.jwatch.org/na34267/2014/04/16/case-report-female-female-hiv-transmission
6- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25354026/
2 نظر در “راه های انتقال ایدز”