برفک دهانی ایدز: علت‌ها، علائم و درمان

مقدمه

برفک دهانی ایدز یک عفونت قارچی است که عمدتاً توسط قارچ کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود و در افراد مبتلا به نقص ایمنی، مانند کسانی که به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) مبتلا هستند، بیشتر دیده می‌شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین عفونت‌های قارچی است که در بیماران مبتلا به ایدز مشاهده می‌شود و می‌تواند نشانه‌ای از پیشرفت بیماری باشد. در این مطلب، به بررسی علت‌ها، علائم، تشخیص و درمان برفک دهانی در افراد مبتلا به ایدز می‌پردازیم.

بیش از 90 درصد مبتلایان به HIV در مرحله ای از این بیماری برفک دهان را تجربه میکنند.

علت‌ها و عوامل خطر

برفک دهانی ایدز به دلیل ضعف سیستم ایمنی در افراد مبتلا به HIV/AIDS رخ می‌دهد. HIV سلول‌های CD4+ T را هدف قرار داده و آنها را نابود می‌کند، که منجر به تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. این وضعیت باعث می‌شود که بدن نتواند به خوبی در برابر عفونت‌های قارچی مانند کاندیدا آلبیکنس مقاومت کند.

کاندیدا آلبیکنس زیر میکروسکوپ (عامل برفک دهانی ایدز)

عوامل خطر اصلی برای برفک دهانی در بیماران مبتلا به ایدز شامل موارد زیر است:

1. سطح پایین سلول‌های CD4+ T: کاهش شدید تعداد این سلول‌ها باعث می‌شود که سیستم ایمنی نتواند عفونت‌ها را کنترل کند.
2. استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی: داروهای مصرفی برای درمان HIV می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند.
3. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند تعادل باکتری‌های دهانی را برهم زده و رشد قارچ‌ها را تسهیل کنند.
4. دیابت: دیابت کنترل نشده می‌تواند ریسک عفونت‌های قارچی را افزایش دهد.
5. سیگار کشیدن: سیگار می‌تواند باعث تحریک و تضعیف بافت‌های دهانی شود.

علائم برفک دهانی ایدز

علائم برفک دهانی می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

1. لکه‌های سفید روی زبان، داخل گونه‌ها، لثه‌ها و گاهی اوقات در پشت گلو: این لکه‌ها ممکن است دردناک باشند و به راحتی پاک نشوند.

برفک دهانی داخل گونه فرد مبتلا به ایدز

1. قرمزی و التهاب دهان و گلو: التهاب ممکن است باعث درد و ناراحتی هنگام بلعیدن شود.
2. خشکی و ترک خوردن گوشه‌های دهان: این علائم به خصوص در افراد مبتلا به ایدز شایع است.

ترک خوردن گوشه‌های دهان فرد مبتلا به ایدز

1. احساس سوزش یا درد در دهان و گلو: این احساس می‌تواند هنگام خوردن یا نوشیدن تشدید شود.
2. کاهش حس چشایی: عفونت می‌تواند بر حس چشایی تأثیر بگذارد و باعث تغییر طعم غذاها شود.

داشتن برفک دهان به هیچ عنوان دلیل قطعی بر ابتلا به ایدز نیست.

عکس برفک دهانی افراد مبتلا به ایدز

تصویر 2 برفک دهانی فرد مبتلا به ایدز

تصویر 3 برفک دهانی فرد مبتلا به ایدز

تصویر 4 برفک دهانی فرد مبتلا به ایدز

تصویر 5 برفک دهانی فرد مبتلا به ایدز

تشخیص برفک دهانی

تشخیص برفک دهانی معمولاً بر اساس معاینه بالینی و مشاهده علائم انجام می‌شود. پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص، آزمایش‌هایی مانند موارد زیر را درخواست کند:

1. نمونه‌برداری از ضایعات دهانی: نمونه‌های بیمار برای بررسی وجود قارچ‌ها زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند.
2. آزمایش خون: بررسی سطح سلول‌های CD4+ T و بار ویروسی HIV می‌تواند به تشخیص کمک کند.
3. کشت قارچ: کشت نمونه‌ها برای تأیید نوع قارچ می‌تواند مفید باشد.

درمان برفک دهانی ایدز

درمان برفک دهانی در افراد مبتلا به ایدز معمولاً شامل ترکیبی از داروهای ضد قارچ و مدیریت عوامل زمینه‌ای است. درمان‌های اصلی عبارتند از:

1. داروهای ضد قارچ موضعی: این داروها به صورت ژل، کرم یا قرص‌های مکیدنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. نایستاتین و کلوتریمازول از جمله داروهای رایج هستند.
2. داروهای ضد قارچ سیستمیک: در موارد شدیدتر، داروهای خوراکی یا تزریقی مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول ممکن است تجویز شوند.
3. مدیریت سیستم ایمنی: ارتقاء و تقویت سیستم ایمنی از طریق درمان‌های ضد رتروویروسی (ART) می‌تواند به کاهش عفونت‌های قارچی کمک کند.
4. رعایت بهداشت دهان و دندان: مراقبت‌های منظم دهانی و دندانی می‌تواند از بروز مجدد برفک جلوگیری کند.
5. تغییرات در رژیم غذایی: اجتناب از غذاهای شیرین و نشاسته‌ای که می‌توانند رشد قارچ‌ها را تحریک کنند، مفید است.

پیشگیری از برفک دهانی ایدز

پیشگیری از برفک دهانی در افراد مبتلا به ایدز می‌تواند به کاهش وقوع این عفونت کمک کند. اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:

1. استفاده منظم از داروهای ضد رتروویروسی (ART): این داروها می‌توانند سیستم ایمنی را تقویت کرده و تعداد سلول‌های CD4+ T را افزایش دهند.
2. حفظ بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراجعه به دندان‌پزشک می‌تواند به پیشگیری از این عفونت کمک کند.
3. اجتناب از مصرف دخانیات و الکل: این مواد می‌توانند بافت‌های دهانی را تضعیف کرده و ریسک عفونت را افزایش دهند.
4. مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها می‌توانند تعادل باکتری‌های دهانی را حفظ کرده و از رشد قارچ‌ها جلوگیری کنند.
5. رعایت رژیم غذایی متعادل: مصرف غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.

نتیجه‌گیری

برفک دهانی ایدز یک مشکل شایع و ناخوشایند برای افراد مبتلا به HIV/AIDS است که می‌تواند کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، با استفاده از داروهای مناسب، رعایت بهداشت دهان و دندان، و تقویت سیستم ایمنی می‌توان از بروز و پیشرفت این عفونت جلوگیری کرد. همچنین، آگاهی از علائم و درمان‌های موجود می‌تواند به بیماران کمک کند تا در صورت بروز علائم، سریعاً به پزشک مراجعه کنند و درمان مناسب را دریافت کنند.

منابع:

1. سازمان بهداشت جهانی (WHO):
2. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)
3. مؤسسه ملی سلامت آمریکا (NIH): NIH
4. Clinical Manual for Oral Medicine and Radiology
5. Burket’s Oral Medicine