چقدر بعد از رابطه باید قرص اورژانسی خورد؟ راهنمای علمی برای پیشگیری از بارداری
قرص اورژانسی یک نجاتدهنده در شرایط اضطراری است که بسیاری از افراد برای جلوگیری از بارداری ناخواسته از آن استفاده میکنند. اما نکتهای که کمتر به آن توجه میشود، زمان مناسب مصرف این قرص است. اگر بعد از رابطه جنسی محافظت نشده یا زمانی که روشهای پیشگیری از بارداری با مشکل مواجه شدهاند، فوراً به مصرف قرص اورژانسی اقدام نکنید، ممکن است اثربخشی آن کاهش یابد. بنابراین، این سوال مطرح میشود: چقدر بعد از رابطه باید قرص اورژانسی خورد؟ در این مقاله، به طور علمی و دقیق زمانهای بهینه مصرف این قرصها، نحوه اثرگذاری آنها و نکاتی که باید در نظر بگیرید، بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا پاسخ دقیقی به این سوال مهم پیدا کنید و از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید.
آیا از سلامت خود مطمئن هستید؟ با کیتهای خودارزیابی ایدز، در کمتر از 20 دقیقه و بهصورت کاملاً محرمانه، از وضعیت خود آگاه شوید. همین حالا سفارش دهید!
چقدر بعد از رابطه باید قرص اورژانسی خورد : زمان دقیق مصرف
چقدر بعد از رابطه باید قرص اورژانسی خورد؟ بهترین زمان برای مصرف این قرص، زیر 72 ساعت پس از رابطه جنسی بدون پیشگیری است. هرچه سریعتر این قرص مصرف شود، اثر بخشی آن بیشتر خواهد بود. در واقع، مطالعات نشان دادهاند که قرصهای اورژانسی تا 24 ساعت پس از رابطه، حدود 95 درصد مؤثر هستند، اما این میزان پس از 72 ساعت به حدود 58 درصد کاهش مییابد. به عبارت دیگر، اگرچه مصرف قرص اورژانسی تا 72 ساعت پس از رابطه همچنان ممکن است مؤثر باشد، اما حداکثر کارایی آن در چند ساعت اول پس از رابطه است. بنابراین، توصیه میشود که هر چه سریعتر اقدام به مصرف این قرصها کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید و خطر بارداری ناخواسته را کاهش دهید.
همه نکات کاربردی دربارهی 72 ساعت طلایی (PEP) پیشگیری از ایدز
انواع قرصهای اورژانسی
قرصهای اورژانسی انواع مختلفی دارند که از نظر ترکیب شیمیایی و زمان اثرگذاری متفاوت هستند. دو مورد معروف این قرصها عبارتند از Ella و Plan B، که در ادامه به تفاوتهایشان اشاره خواهیم کرد:
-
Plan B (Levonorgestrel)
- ترکیب: این قرص حاوی هورمون لوونورژسترل است که یک پروژستین مصنوعی میباشد.
- زمان مصرف: بهترین زمان مصرف این قرص در 72 ساعت پس از رابطه است. هر چه زودتر مصرف شود، مؤثرتر خواهد بود.
- مکانیسم اثر: این قرص با جلوگیری از تخمکگذاری، تخمکگذاری را به تأخیر میاندازد یا مانع از لقاح میشود. همچنین ممکن است در برخی موارد، محیط رحم را برای کاشت تخمک بارور تغییر دهد.
- اثربخشی: اگر تا 24 ساعت بعد از رابطه مصرف شود، اثربخشی بالاتری دارد (حدود 95 درصد)، اما با گذشت زمان، اثربخشی آن کاهش مییابد.
-
Ella (Ulipristal Acetate)
- ترکیب: این قرص حاوی اولیپریستال استات است که به عنوان یک گیرنده انتخابی پروژستین عمل میکند.
- زمان مصرف: برخلاف Plan B، این قرص میتواند تا 120 ساعت (5 روز) پس از رابطه مصرف شود و هنوز هم اثر بخشی مناسبی داشته باشد. هرچه سریعتر مصرف شود، بهتر است.
- مکانیسم اثر: Ella به طور مستقیم به گیرندههای هورمونی پروژسترون متصل شده و از تخمکگذاری جلوگیری میکند. همچنین در صورت لزوم، بر محیط رحم و تخمک بارور تأثیر میگذارد تا از کاشت آن جلوگیری کند.
- اثربخشی: در مقایسه با Plan B، Ella در مصرفهای دیرتر مؤثرتر است و در شرایط مختلف، اثربخشی بالاتری دارد. تحقیقات نشان داده است که اثر آن در همه زمانها مشابه باقی میماند.
تفاوتها
- زمان مصرف: Plan B باید در 72 ساعت مصرف شود، اما Ella میتواند تا 5 روز پس از رابطه مصرف شود و همچنان مؤثر باقی میماند.
- ترکیب شیمیایی: هر دو قرص از هورمونهای مختلفی استفاده میکنند که باعث تفاوت در نحوه اثرگذاری آنها میشود.
- اثربخشی: اگرچه هر دو قرص میتوانند مؤثر باشند، Ella در مصرف دیرتر مؤثرتر است، در حالی که Plan B برای مصرف سریعتر اثر بیشتری دارد.
چقدر بعد از رابطه باید قرص اورژانسی خورد : اثرات و عوارض جانبی قرصهای اورژانسی
مصرف قرصهای اورژانسی معمولاً ایمن است، اما مانند هر داروی دیگری ممکن است برخی عوارض جانبی به دنبال داشته باشد. این عوارض معمولاً موقت و کوتاهمدت هستند و پس از مدت زمانی از مصرف دارو از بین میروند. در ادامه به برخی از رایجترین عوارض جانبی این قرصها اشاره میکنم:
1. تغییرات هورمونی
- قرصهای اورژانسی حاوی هورمونهایی مانند لوونورژسترل یا اولیپریستال استات هستند که میتوانند تأثیرات هورمونی بر بدن بگذارند. این تغییرات ممکن است باعث بروز برخی علائم شبیه به علائم قاعدگی مانند احساس درد در سینهها یا تغییرات خلقی شوند.
- در برخی موارد، مصرف این قرصها ممکن است باعث خستگی یا احساس اضطراب شود.
2. خونریزی نامنظم
- یکی از عوارض رایج پس از مصرف قرص اورژانسی، خونریزی نامنظم یا لکهبینی است. این خونریزی ممکن است در زمان غیر از زمان معمول قاعدگی رخ دهد و معمولاً در طول یک یا دو هفته پس از مصرف قرص اتفاق میافتد.
- خونریزی میتواند به صورت لکههای خفیف یا حتی یک خونریزی شدیدتر باشد که شبیه به دوره قاعدگی است.
3. اختلالات قاعدگی
- مصرف قرصهای اورژانسی میتواند باعث تغییر در زمان و مقدار خونریزی قاعدگی شود. ممکن است قاعدگی شما زودتر یا دیرتر از موعد مقرر شروع شود یا خونریزی آن بیشتر یا کمتر از حد معمول باشد.
- برخی افراد ممکن است بعد از مصرف قرص اورژانسی دوره قاعدگی خود را بهطور کامل از دست بدهند و دوره بعدی قاعدگیشان به تأخیر بیفتد.
4. تهوع و استفراغ
- برخی از مصرفکنندگان ممکن است پس از مصرف قرص اورژانسی دچار تهوع شوند. این عارضه معمولاً ظرف چند ساعت پس از مصرف قرص بروز میکند.
- اگر پس از مصرف قرص اورژانسی استفراغ کنید، احتمالاً اثر بخشی قرص کاهش مییابد و ممکن است نیاز به مصرف دوباره آن داشته باشید. در چنین شرایطی، باید فوراً با پزشک مشورت کنید.
5. سردرد و سرگیجه
- سردرد و احساس سرگیجه از دیگر عوارض جانبی رایج هستند که برخی افراد پس از مصرف قرص اورژانسی تجربه میکنند. این علائم معمولاً موقتی هستند و پس از گذشت چند روز از بین میروند.
6. درد شکم و کمر
- برخی افراد ممکن است دچار درد یا گرفتگی شکم مشابه درد قاعدگی شوند. این دردها معمولاً موقت هستند و پس از چند روز رفع میشوند.
7. آلرژی (کمتر شایع)
- در موارد نادر، ممکن است برخی افراد به مواد موجود در قرص اورژانسی دچار واکنشهای آلرژیک شوند. این واکنشها ممکن است شامل خارش، تورم، کهیر یا حتی مشکلات تنفسی باشند.
8. عدم اثر در برخی شرایط
- اگر قرص اورژانسی بیش از 72 ساعت پس از رابطه مصرف شود یا فرد دچار اضافه وزن یا چاقی باشد، اثر بخشی قرص کاهش مییابد. در این شرایط، مصرف قرصهای اورژانسی ممکن است مؤثر نباشد و نیاز به مشاوره پزشکی باشد.
کیت خودارزیابی ایدز چیست؟ (محصولی است که با خواندن دستورالعمل آن، میتوان آزمایش ایدز خود را بصورت محرمانه انجام داد.)
آیا همیشه مؤثر است؟
قرصهای اورژانسی بهطور کلی یک روش پیشگیری از بارداری موثر در مواقع اضطراری هستند، اما همیشه تأثیرگذار نخواهند بود. تأثیر این قرصها به عوامل مختلفی بستگی دارد و در شرایط خاص ممکن است اثربخشی آنها کاهش یابد. در اینجا به برخی از شرایطی که ممکن است تأثیر قرصهای اورژانسی را تحت تأثیر قرار دهد، اشاره میکنیم:
1. زمان مصرف
- سرعت مصرف: تأثیر قرصهای اورژانسی مستقیماً به زمان مصرف آنها پس از رابطه جنسی بستگی دارد. هرچه زودتر قرص مصرف شود، اثربخشی آن بیشتر است. در صورتی که قرص اورژانسی پس از 72 ساعت از رابطه مصرف شود، اثربخشی آن به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. بنابراین، تاخیر در مصرف میتواند موجب کاهش یا عدم اثربخشی شود.
2. وزن و شاخص توده بدنی (BMI)
- برخی تحقیقات نشان دادهاند که در افراد با وزن بالا یا شاخص توده بدنی (BMI) زیاد، تأثیر قرصهای اورژانسی مانند Plan B یا Postinor کاهش مییابد. در این افراد، احتمال بارداری ناخواسته پس از مصرف قرص اورژانسی بیشتر است.
3. استفاده مکرر
- مصرف قرصهای اورژانسی به طور مکرر به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری برای جلوگیری از بارداریهای ناخواسته، به هیچ عنوان توصیه نمیشود. استفاده زیاد از این قرصها ممکن است منجر به کاهش اثربخشی آنها شود و همچنین به سیستم هورمونی بدن آسیب بزند.
4. تداخل دارویی
- مصرف برخی داروها ممکن است اثربخشی قرصهای اورژانسی را کاهش دهد. به طور خاص، داروهای ضدصرع، داروهای ضدتب، و برخی آنتیبیوتیکها میتوانند باعث کاهش اثربخشی قرصهای اورژانسی شوند. در چنین شرایطی، باید فوراً با پزشک مشورت کرده و در صورت نیاز، روشهای پیشگیری دیگر را در نظر بگیرید.
5. بارداری قبلی
- اگر فرد بلافاصله قبل از مصرف قرص اورژانسی، باردار باشد، این قرصها تأثیری در پایان دادن به بارداری نخواهند داشت. قرصهای اورژانسی تنها در جلوگیری از بارداریهای جدید مؤثر هستند و نمیتوانند به بارداریهایی که در حال حاضر در حال پیشرفت هستند، پایان دهند.
6. میزان هورمونهای بدن
- اثر قرصهای اورژانسی میتواند تحت تأثیر وضعیت هورمونی فرد قرار گیرد. به عنوان مثال، در برخی از زنان که بهطور طبیعی میزان هورمونهای پروژستینی بیشتری در بدنشان دارند، تأثیرگذاری قرصها ممکن است کمتر باشد.
چگونه از بارداری جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از بارداری، چندین روش مختلف وجود دارد که هر یک ویژگیها و مزایای خاص خود را دارند. استفاده از این روشها بستگی به شرایط فردی، سبک زندگی و ترجیحات هر شخص دارد. در اینجا به روشهای متداول پیشگیری از بارداری اشاره میکنم:
1. کاندوم (مردانه و زنانه)
- ویژگیها: کاندومها یکی از محبوبترین و ایمنترین روشهای پیشگیری از بارداری هستند که به راحتی در دسترس هستند. کاندومهای مردانه و زنانه بهطور فیزیکی از ورود اسپرم به داخل واژن جلوگیری میکنند.
- مزایا: علاوه بر پیشگیری از بارداری، کاندومها از ابتلا به بیماریهای مقاربتی (STDs) نیز جلوگیری میکنند.
- معایب: ممکن است در برخی افراد احساس ناراحتی یا کاهش لذت جنسی ایجاد کند.
2. قرصهای ضد بارداری (هورمونی)
- ویژگیها: این قرصها حاوی هورمونهایی مانند استروژن و پروژستین هستند که تخمکگذاری را متوقف میکنند و مخاط رحم را تغییر میدهند تا مانع از بارداری شوند.
- مزایا: استفاده آسان، مؤثر در پیشگیری از بارداری، تنظیم قاعدگی و کاهش دردهای قاعدگی.
- معایب: باید بهطور منظم مصرف شوند. همچنین ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند تهوع، افزایش وزن یا تغییرات خلقی ایجاد کنند.
3. آییودی (IUD) یا دستگاه داخل رحمی
- ویژگیها: آییودی یک دستگاه کوچک است که توسط پزشک داخل رحم قرار میگیرد و میتواند از بارداری جلوگیری کند. این دستگاه معمولاً از مس یا هورمونهای خاصی ساخته میشود.
- مزایا: مؤثرترین روش پیشگیری از بارداری است. میتواند برای مدت طولانی (5 تا 10 سال) مؤثر باشد و نیازی به مصرف روزانه ندارد.
- معایب: در بعضی افراد ممکن است موجب خونریزیهای نامنظم یا درد در دوران قاعدگی شود.
4. پلاستر ضد بارداری (چسب)
- ویژگیها: پلاستر یک چسب است که به پوست بدن چسبانده میشود و هورمونهای استروژن و پروژستین را به بدن میرساند تا از تخمکگذاری جلوگیری کند.
- مزایا: ساده و راحت در استفاده است و میتواند تا یک هفته مؤثر باشد.
- معایب: برخی از افراد ممکن است به پلاستر حساسیت داشته باشند و آن را تحمل نکنند.
5. تزریق ضد بارداری
- ویژگیها: این روش شامل تزریق هورمونهای پروژستینی است که هر 3 ماه یکبار انجام میشود.
- مزایا: پیشگیری طولانیمدت از بارداری بدون نیاز به مصرف روزانه دارو.
- معایب: ممکن است عوارضی مانند تغییرات قاعدگی، افزایش وزن یا کاهش تراکم استخوانها ایجاد کند.
6. ایمپلنت ضد بارداری
- ویژگیها: ایمپلنت یک لوله کوچک است که زیر پوست بازو قرار میگیرد و هورمون پروژستین را بهطور مداوم آزاد میکند تا از تخمکگذاری جلوگیری کند.
- مزایا: میتواند برای مدت طولانی (تا 3 سال) مؤثر باشد و نیازی به توجه روزانه ندارد.
- معایب: ممکن است برخی افراد دچار تغییرات در قاعدگی یا عوارض دیگر شوند.
7. روشهای طبیعی پیشگیری (روش تقویمی، روش فاصلهگذاری)
- ویژگیها: این روشها شامل پیگیری دقیق دورههای قاعدگی، تخمکگذاری و خودداری از رابطه جنسی در دورههای باروری است.
- مزایا: بدون عوارض جانبی است و هیچ دارویی نیاز ندارد.
- معایب: دارای اثربخشی کمتری نسبت به سایر روشها و نیاز به دقت بالا در پیگیری چرخه قاعدگی دارد.
8. استریلیزاسیون (روش دائمی)
- ویژگیها: استریلیزاسیون یک روش دائمی است که معمولاً برای افرادی که نمیخواهند بچهدار شوند استفاده میشود. در مردان این روش با وازکتومی و در زنان با بستن لولههای فالوپ انجام میشود.
- مزایا: از آنجا که دائمی است، نیازی به مراقبتهای مکرر ندارد.
- معایب: غیرقابل بازگشت است و ممکن است برای برخی افراد تصمیم دشواری باشد.
9. کرمها، ژلها و اسپرمکشها
- ویژگیها: این محصولات شیمیایی بهطور مستقیم وارد واژن شده و اسپرمها را از حرکت بازمیدارند.
- مزایا: استفاده آسان و در دسترس.
- معایب: ممکن است برخی افراد به این محصولات حساسیت داشته باشند و اثر بخشی آنها به تنهایی کم است.
10. قرص اورژانسی (در مواقع اضطراری)
- ویژگیها: قرصهای اورژانسی مانند Plan B و Ella تنها در مواقع اضطراری و پس از رابطه جنسی محافظتنشده استفاده میشوند.
- مزایا: مؤثر در جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی بدون پیشگیری.
- معایب: باید در سریعترین زمان ممکن مصرف شوند تا مؤثر باشند. استفاده مکرر از آنها توصیه نمیشود.