معتبرترین آزمایش ایدز یعنی چه؟
از اوایل دهه 1980 تاکنون، آزمایش‌های تشخیص ایدز، تغییرات بسیاری کرده‌اند. حتی بعضی از روش‌های تشخیصی جدید، با دقت بسیار بالایی که دارند، می‌توانند یک تا دوهفته پس از برخورد احتمالی با ویروس، HIV را شناسایی کنند.
آزمایش‌های غربالگری بیماری ایدز
آزمایش‌های غربالگری ویروس اچآیوی، رایج‌ترین روش تشخیص بیماری ایدز می‌باشند که با شناسایی آنتی‌بادی‌های ضد ویروس HIV در بدن، عمل می‌کنند. این تست‌ها به دو شکل انجام می‌شوند:
- کیتهای خودارزیابی ایدز (برای تشخیص سریع بیماری در منزل)
- کیتهای الایزا در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی (۱)
آزمایش‌های غربالگری بیماری ایدز در چند نسل معرفی شدند:
در ابتدا با معرفی نسل اول آزمایش‌های الایزا شروع شد که می‌توانستند 8 الی 10 هفته بعد از احتمال ابتلا به بیماری ایدز، آنتی بادی IgG برضد نوع یک ویروس ( 1-HIV) را تشخیص دهند. احتمال نتایج مثبت و منفی کاذب زیادی در این روش وجود داشت.
در ادامه، نسل دوم کیتهای تشخیص ایدز به روش الایزا تولید شدند. از ویژگی این نسل از کیت‌ها، توانایی تشخیص آنتی‌بادی IgG تولید شده در بدن بر ضد هر دو نوع ویروس اچآیوی یک و دو (2/1-HIV) است.
کیتهای نسل سوم تشخیص بیماری ایدز قوی تر از دو نســل قبل بوده و علاوه بر آنتی بادی IgG، آنتی‌بادی IgM تولید شده در بدن بر ضد ویروس را نیز شناســایی می‌کنند. این کیت‌ها به دو شکل کیتهای خودارزیابی ایدز تشخیص سریع در منزل و کیتهای الایزا برای تشخیص بیماری توسط آزمایشگاه تولید شده است.
امروزه کیتهای نسل چهارم تشخیص بیماری ایدز؛ معتبرترین آزمایش به روش غربالگری می‌باشند. این گروه از تست‌ها می‌توانند علاوه بر آنتی‌بادی، آنتی ژن P24 را نیز شناسایی کنند.
مقاله مرتبط:زمان مناسب آزمایش ایدز
معتبرترین آزمایش HIV
همانطور که گفته‌شد، نسل چهارم آزمایش‌های غربالگری، معتبرترین آزمایش به روش غربالگری می‌باشند که به دو روش کیتهای خودارزیابی و کیتهای الایزا انجام می‌شود. هردوشکل توسط FDA تایید شده‌اند. هر دو روش غربالگری سریع و آزمایشگاهی، ویروس را با حساسیت بیش از 99 درصد تشخیص می دهند. انجام تست های غربالگری تشخیص ایدز بعد از 3 ماه از احتمال ابتلا به ویروس، 99.97 درصد دقت دارند.
دوره پنجره آزمایش، مدت زمانی است که بیماری ایدز با هیچ روش تشخیصی قابل شناسایی نیست، این دوره با توجه به حساسیت کیتهای و روشی که برای تشخیص بیماری استفاده می‌شود متفاوت است.(۳) دوره پنجره در آزمایش‌های غربالگری بیماری ایدز برای کیتهای که آنتی‌بادی‌های ضد ویروس را شناسایی می‌کنند، ۲۳ تا ۹۰ روز و برای کیت‌هایی که علاوه بر آنتی‌بادی، آنتی‌ژن P24 را نیز شناسایی می‌کنند، ۱۸ تا ۴۵ روز است (۲).
معتبرترین آزمایش ایدز برای کودکان زیر 15 ماه
از روش‌های غربالگری تشخیص بیماری ایدز برای تشخیص ویروس اچآیوی در نوزادان زیر ۱۵ ماه نمی‌توان استفاده کرد. در صورت ابتلا مادران باردار به بیماری ایدز، آنتی‌بادی ضد ویروس اچآیوی از طریق جفت وارد خون نوزاد شده و ممکن است نتیجه آزمایش غربالگری ایدز برای یک نوزاد سالم، مثبت گزارش شود (مثبت کاذب).
معتبرترین آزمایش ایدز در این گروه سنی، آزمایش PCR است که در این روش به جای تشخیص آنتی‌بادی بر ضد ویروس، از ماده ژنتیکی ویروس استفاده می‌شود.
معتبرترین آزمایش ایدز برای افراد با نقص سیستم‌ایمنی
در بیماران مبتلا به مشکلات نقص سیستم ایمنی ، تولید آنتی‌بادی‌های ضد ویروس کاهش یافته (آگاماگلوبولینمی) و ممکن است نتیجه آزمایش غربالگری برای تشخیص ویروس اچآیوی ، به اشتباه منفی گزارش شود (منفی کاذب). در این افراد معتبرترین آزمایش، PCR کیفی است که به صورت مستقیم ژنوم ویروس اچآیوی را شناسایی می‌کند.
آزمایش‌های تأیید کننده بیماری ایدز
اگر نتیجه آزمایش‌های غربالگری برای تشخیص بیماری ایدز مثبت شود، نیاز به تکرار آزمایش است. در صورتی که مجددا نتیجه مثبت شود، برای تشخیص قطعی بیماری ایدز از آزمایش‌های تأییدی بیماری ، مانند آزمایش وسترن‌بلات یا PCR استفاده می‌شود.
در آزمایش وسترن بلات تمام پروتئین‌های ساختار هسته و پوشش غشایی ویروس HIV در یک نوار نیتروسلولزی قرار گرفته و در صورت وجود آنتی‌بادی ضد پروتئین‌های ویروس اچآیوی در نمونه خون بیمار، با ایجاد رنگ روی نوار نیتروسلولزی، آنتی‌بادی‌ها شناسایی می‌شوند. در حال حاضر این آزمایش یکی از معتبرترین آزمایش های تأیید بیماری ایدز بعد از مثبت شدن تست‌های غربالگری است.
آزمایش PCR کیفی
در آزمایش PCR، در صورت وجود ژنوم ویروس اچآیوی از قسمت های خاص و ثابت اسید نوکلئیک ویروسی کپی برداری می‌شود تا با تکثیر ژنوم ویروس امکان تشخیص بیماری ایدز فراهم شود. PCR نوعی آزمایش خاص و حساس است که سریع ترین راه تشخیص بیماری ایدز می‌باشد. دوره پنجره این روش، ۱۰تا ۳۳ روز است که می‌تواند تعداد بسیار کمی از ذرات ویروسی را تشخیص دهد.
ممکن است نتیجه آزمایش PCR کیفی در افراد مبتلا به بیماری ایدز که یک دوره طولانی و منظم از داروهای ضد رتروویروسی استفاده کرده‌اند، منفی گزارش شود. اغلب از این آزمایش برای تشخیص ویروس اچآیوی در نوزادان پرورشگاهی، نوزاد ِمادران اچ‌ای‌وی مثبت، بیماران دچار نقص ایمنی ذاتی و در مواردی که نتیجه آزمایش غربالگری ایدز با نتیجه آزمایش وسترن بلات مغایرت دارد، انجام می‌شود.(۱)
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2095005/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2095005/
https://www.healthline.com/health/sexually-transmitted-diseases/hiv-at-home-test#side-by-side-comparison
یک نظر در “معتبرترین آزمایش ایدز”