آیا وایتکس ویروس ایدز را از بین می برد؟
HIV ویروسی است که بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و توانایی آن در مبارزه با عفونت و انواع سرطانها را کاهش میدهد. در شرایطی که بیماری تشخیص داده نشود، ویروس در بدن تکثیر شده و به سلولهای بیشتری آسیب وارد میکند تا جایی که دیگر بدن توانایی مقابله با عفونت‌های ساده را هم ندارد. به این مرحله، ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی گفته میشود. ویروس اچ آی وی در مایعاتی از بدن شامل خون، مایع منی و ترشحات واژن وجود دارد و درصورت آلوده شدن تجهیزات یا محیط با مایعات مذکور از فرد مبتلا، ویروس می‌تواند از طریق تماس با زخم‌های باز افراد، منتقل شود. در ادامه به پاسخ برای سوال آیا وایتکس ویروس ایدز را از بین می برد؟ می پردازیم.
جلوگیری از انتقال ویروس
آشنایی با راه‌های انتقال بیماری ایدز، استفاده از کاندوم در انواع مختلف رابطه‌های جنسی، استفاده از تجهیزات استریل و یکبار مصرف در خدمات بهداشتی و همچنین آشنایی با روش‌های ضدعفونی محیط می‌تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشد.
تا سال 1991، شستشوی وسایل و تجهیزات به‌وسیله آب روان، به عنوان روش مناسب برای ضد عفونی کردن آن‌ها معرفی میشد. بعدها نتایج مطالعات نشان دادند که در این روش تنها 40% از باکتری، ویروس و قارچ‌ها از بین می‌روند. بنابراین شستشو با آب، متد مناسبی برای جلوگیری از انتقال عفونت‌ها به ویژه عفونت‌های ویروسی مانند ایدز و هپاتیت مناسب نمی‌باشد.
مقاله مرتبط:چه مدت ویروس ایدز خارج از بدن زنده می‌ماند؟
آیا وایتکس ویروس HIV را از بین می‌برد؟
استفاده از مواد شیمیایی فعال مانند وایتکس برای ضدعفونی تجهیزات، از مؤثرترین روش‌ها است که احتمال انتقال عفونت‌های ویروسی را کاهش میدهد. این مواد شیمیایی که خطری برای انسان ندارند، می‌توانند ویروس HIV (عامل ایدز) را از بین ببرند (1).
در نیمه دوم سال 1990، از افراد مصرف کننده مواد مخدر تزریقی خواسته شد قبل از استفاده از سرنگ مشترک، آن را به وسیله وایتکس ضدعفونی کنند. درواقع در این آزمایش، سفید کننده (وایتکس) را به داخل سرنگ حاوی خون آلوده کشیده و سپس بیرون ریخته و سرنگ با آب روان شسته میشد. نتایج بیانگر قدرت وایتکس در از بین بردن عوامل ویروسی بودند.
عوامل موثر بر اثر وایتکس در ضدعفونی کردن
عواملی که بر اثر وایتکس برای ضدعفونی موثر تجهیزات تأثیر گذارند، عبارتند از:
- مدت زمان ماندن خون در سرنگ استفاده شده قبل از شستشو با وایتکس(خون خشک شده در داخل سوزن سرنگ دیرتر ضدعفونی شود)
- حجم خون باقی مانده در سرنگ
- مدت زمان تماس وایتکس با سرنگ
- تعداد دفعات شستشو سرنگ با وایتکس (۲)
در حال حاضر به دلیل عدم ضدعفونی کامل به‌وسیله سفیدکننده و خطرات ناشی از سمیت و استفاده نامناسب از وایتکس، این روش برای افرادی که نمی‌خواهند و یا نمی‌توانند مواد مخدر را کنار بگذارند توصیه نمی‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) استفاده از تجهیزات استریل و یکبار مصرف را به عنوان مطمئن راه برای تزریق مواد مخدر را پیشنهاد میکند (۳).
وایتکس چگونه ویروس ایدز را از بین می‌برد؟
عملکرد وایتکس در از بین بردن ویروس HIV، به طور کامل شناخته شده نیست اما گفته میشود که یون کلر فعال آن به ویروس آسیب می‌زند. سمیت وایتکس می‌تواند به دلیل قلیایی کردن PH ، تخریب پروتئین‌ها، غیرفعال کردن اسید نوکلئیک و خواص اکسید کننده یون کلر باشد.
توانایی کلر فعال موجود در وایتکس ممکن است تحت تأثیر دما، وجود مواد آلی، pH و سختی آب محدود شود. همچنین زمانیکه پروتئین و سایر مواد آلی موجود در خون با ترکیبات کلر مخلوط می‌شوند، واکنش داده و قدرت کلر موجود برای غیرفعال سازی ویروس‌ها کاهش پیدا میکند.
برای ضدعفونی محیط آلوده، لازم است تا حد امکان خون قابل مشاهده با وسایل جاذب تمیز شود. پس از آن، وسایل یکبار مصرف دور ریخته شده و محیط با وایتکس یا سایر مواد شیمیایی دارای کلر فعال، ضدعفونی می‌شوند. CDC رقت 1:100 (یا یک چهارم فنجان وایتکس در 1 گالن آب شیر) محلول وایتکس خانگی را برای ضدعفونی کردن سطوح محیطی آلوده به خون که قبلاً با استفاده از وسایل جاذب تمیز شده‌اند ، توصیه میکند (4).
* طبق برخی از مطالعات، اکثر ویروس‌ها طی 10 دقیقه توسط وایتکس حاوی 0.02 درصد کلر فعال، غیرفعال می‌شوند.
بنابراین وایتکس می‌تواند ویروس ایدز را از بین ببرد. طبق برخی از مطالعات، کلر موجود در وایتکس ویروس را در محلول‌های آلوده رقیق (8٪) در عرض ۳۰ ثانیه و در محلول‌های آلوده غلیظ (80٪) در عرض یک تا دو دقیقه غیرفعال میکند (۵).
نویسنده : محسن باقری کارشناس علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی با 14 سال سابقه کار در آزمایشگاه تشخیص طبی مراکز بهداشت
ویراستار و تایید علمی : دکتر الهه زارع راد (دکتری حرفه‌ای داروسازی دانشگاه تهران)
منابع:
1.https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S030057121000271X
https://www.thebodypro.com/article/bleach-should-it-be-recommended-to-disinfect-needl
https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00020765.htm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK236636/
https://www.jstor.org/stable/3864298
